Χ.Υ.Τ.Α. ΚΕΡΑΤΕΑΣ: Ο ΑΓΩΝΑΣ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΝΕΤΑΙ

Η χωροθέτηση του Χ.Υ.Τ.Α. στην Κερατέα αποτελεί πρόκληση για κάθε σκεπτόμενο πολίτη και ωθεί τους κατοίκους να υπερασπιστούν το μέλλον τους με κάθε θυσία.

Η ευρύτερη περιοχή της Λαυρεωτικής αποτελεί το σπουδαιότερο κομμάτι της Αττικής γης. Μοναδική από Γεωλογική άποψη, με υπέδαφος πλούσιο σε μεταλλεύματα και ορυκτά, αποτελεί πόλο έλξης για γεωλόγους από όλο τον κόσμο, που προσέρχονται να περιηγηθούν στις στοές και δουν από κοντά την εκπληκτική αυτή περιοχή. Τη γεωλογική της ιδιαιτερότητα και αξία θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί η πολιτεία και να δημιουργήσει ένα πρότυπο γεωλογικό πάρκο ανυπολόγιστης αξίας. Επίσης, η ιστορία της περιοχής, από τη αρχαιότητα έως σήμερα είναι μοναδική.

Στην τραγωδία του Αισχύλου «Πέρσαι» το Λαύριο χαρακτηρίζεται «Αργύρου Πηγή» και «Θησαυρός Χθονός». Από το 447 ο άργυρος του Λαυρίου αποτελεί τη βασική οικονομική πηγή για τη δημιουργία των αθάνατων μνημείων στην Ακρόπολη της Αθήνας και άλλων της Αττικής, στα πλαίσια του μεγαλόπνοου οικοδομικού προγράμματος του Περικλή. Στα μέσα του 5ου αιώνα ανεγείρονται ο ναός του Ποσειδώνα στο Σούνιο καθώς και ο ναός της Σουνιάδας Αθηνάς. Τα νομίσματα ήταν κυρίως τετράδραχμα και ονομάζονταν «Λαυρεωτικαί γλαύκες» επειδή τα μέταλλά τους προέρχονταν από τα μεταλλεία του Λαυρίου. Οι Λαυρεωτικές γλαύκες έγιναν ένα από τα πιο ισχυρά νομίσματα της εποχής, περιζήτητα σε όλες τις χώρες της Μεσογείου.

Στο Λαύριο υπήρχε μια ιδιαίτερη κοινωνία ανθρώπων. Οι σχέσεις εκεί των δούλων και των ελεύθερων πολιτών ήταν ασφαλώς ειδικές. Ο ελεύθερος πολίτης στο Λαύριο ένιωθε δέσμιος από ένα μεγάλο πλήθος δούλων. Ήταν αναγκασμένος να συμπεριφέρεται καλά και να συμμετέχει στην ίδια εργασία με αυτούς. Οι δούλοι του Λαυρίου πήγαιναν στο θέατρο. Η αρχαιολογική σκαπάνη αποκάλυψε το αρχαίο θέατρο του Θορικού το οποίο βρίσκεται δίπλα στα πλυντήρια το μεταλλεύματος. Αυτό δηλώνει ότι η συμπεριφορά των ελεύθερων πολιτών προς τους δούλους του Λαυρίου ήταν καλή.
Συμπερασματικά λοιπόν θα λέγαμε ότι η πολύτιμη εργασία των δούλων του Λαυρίου μαζί με τις πολιτικές προσωπικότητες των Αθηνών συνέβαλαν στην οικονομική άνοδο της πόλης-κράτους της Αθήνας και στην ισχυροποίηση της Αθηναϊκής Δημοκρατίας.
Τον 19ο αιώνα, μετά από πολλούς αιώνες σιγής, παράγεται πάλι στο Λαύριο αργυρούχος μόλυβδος. Η πόλη του Λαυρίου αποκτά πολυάνθρωπο σφρίγος. Υπολογίζεται ότι κατά το έτος 1900, 9.000 εργάτες Έλληνες, Ιταλοί και Ισπανοί εργάζονταν στις μεταλλευτικές εγκαταστάσεις. Η βοή της πόλης ακουγόταν δυνατά. Ήχοι μηνών, φωνές ανθρώπων, ο θόρυβος του τραίνου στις ράγες, το σφύριγμα των πλοίων στο λιμάνι αλλά και οι ήχοι από τις φιλαρμονικές έδειχναν τη ζωή και τη ακμή του Λαυρίου. Το Λαύριο ήταν από τα σπουδαιότερα μεταλλευτικά κέντρα της Ευρώπης στα τέλη του 19ου και στις αρχές το 20ου αιώνα. Στον ελλαδικό χώρο η βιομηχανική επανάσταση εκδηλώθηκε εκεί με τον πιο ρωμαλέο τρόπο. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι κατά το 1899 κατέπλευσαν στο λιμάνι του 231 ατμόπλοια.
Στο βιομηχανικό Λαύριο σημειώθηκαν έντονοι εργατικοί αγώνες. Τρεις σημαντικές απεργίες έλαβαν χώρα στη περιοχή κατά τα έτη: 1896, 1929 και 1964.
Σε αυτή την περιοχή αποφάσισε το Ελληνικό Κράτος να χωροθετήσει τον Χώρο Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων ή Υπολειμμάτων, στην περιοχή Οβριόκαστρου Κερατέας, μέσα στον αρχαιολογικό χώρο και 1,5 χιλιόμετρο από τον Εθνικό Δρυμό Σουνίου, σε ένα υπέδαφος διάτρητο από τις στοές. Ορύγματα, στοές που ξεκινούν απ’ την επιφάνεια, μεταλλευτικά φρέατα βάθους μέχρι και 100 m-στη νεότερη εποχή μέχρι και 340 m βάθους- και από εκεί στοές πολλών χιλιομέτρων. Αυτός ο υπόγειος λαβύρινθος σώζεται, όπως και τα περισσότερα φρέατα, και αποτελούν ένα τεράστιο μνημείο της εξορυκτικής τεχνικής και της πολύμοχθης εργασίας, το μήκος μόνον των στοών του μεταλλευτικού τομέα της Καμάριζας είναι περί τα 80 km. Κατά τις προφορικές μαρτυρίες των παλιών μεταλλωρύχων του Λαυρίου το συνολικό μήκος των στοών του Λαυρίου πρέπει να υπερβαίνει τα 150 km∙ αν δε προσθέσουμε και το μήκος των 1.000 φρεάτων με 100 m, κατά μέσο όρο, βάθος, δηλαδή 100 km, υπερβαίνουμε συνολικά τα 250 km.
Είναι οφθαλμοφανές ότι η χωροθέτηση του ΧΥΤΑ δεν είναι απλώς λάθος, είναι έγκλημα για την ήδη επιβαρημένη με μεταλλευτικά απόβλητα περιοχή. Είναι να απορεί κανείς πως εγκρίθηκαν οι περιβαλλοντικές μελέτες για την χωροθέτηση του ΧΥΤΑ σε αυτή την μοναδικού κάλλους περιοχή της Αττικής γης. Η περιοχή της Λαυρεωτικής έχει μοναδική γεωλογική, περιβαλλοντική, ιστορική και αρχαιολογική αξία και είναι πραγματικά λυπηρό η Πολιτεία να μην μπορεί να το αντιληφθεί. Θα μπορούσε να αποτελέσει πόλο έλξης επισκεπτών από όλο τον κόσμο και ανυπέρβλητο πολιτιστικό – γεωλογικό – ιστορικό πάρκο. Οι κάτοικοι αγωνίζονται σθεναρά να υπερασπιστούν το δίκαιό τους, να προστατεύσουν το τόπο τους, την ζωή τους, το μέλλον τους. Δίνουν τον αγώνα τον καλό, με ιδανικά, με αυταπάρνηση, με επιμονή και θάρρος. Το δικαστήριο με την απόφασή του ανέστειλε τις εργολαβικές εργασίες επικαλούμενο τις απαλλοτριώσεις. Είναι η πρώτη νίκη των κατοίκων. Ο αγώνας θα συνεχιστεί σε όλα τα επίπεδα, μέχρι την τελική δικαίωση.

ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΩΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ

Το τελευταίο διάστημα ήταν σαφές από τις σπασμωδικές κινήσεις των ηγετών πολλών κομμάτων ότι υπήρχε φόβος για την επερχόμενη εκλογική αναμέτρηση. Οι αρχηγοί και τα επιτελεία των κομμάτων δεν ήταν έτοιμα να ακούσουν την λαϊκή ετυμηγορία. Τα κόμματα βέβαια δεν φαίνεται να κατάλαβαν το μήνυμα των εκλογών. Η ΝΔ είδε την δύναμή της να αυξάνει και το αντιμνημονιακό μήνυμα να περνάει στους πολίτες, το ΠΑΣΟΚ διαπίστωσε ότι αποτελεί την πρώτη δύναμη στο εκλογικό σώμα και ότι πήρε την ψήφο εμπιστοσύνης να συνεχίσει την ίδια πολιτική, το ΛΑΟΣ είδε τον «Κομουνιστικό κίνδυνο» και βέβαια την δύναμή τους να αυξάνεται, ο ΣΥΡΙΖΑ θεώρησε την αποχή ως μεγάλη νίκη του και καρπώθηκε την λαϊκή «οργή», το ΚΚΕ είδε την δύναμή του να αυξάνει και θεώρησε ότι έχει την μέγιστη αποδοχή στους πολίτες. Όλοι λοιπόν πήραν το μήνυμα που τους συνέφερε και είναι όλοι ικανοποιημένοι. Όμως, το πραγματικό πρόβλημα βρίσκεται στον εκφυλισμό και στην αποσάθρωση της θεμέλιας βάσης του πολιτικού συστήματος, που είναι τα κόμματα και συγκεκριμένα η κομματικοποίηση του κράτους και των θεσμών.

«Ο αναμάρτητος πρώτος τόν λίθον βαλέτω»

Επίκαιρη η ρύση του Ιησού Χριστού, στις μέρες της κρίσης που διέρχεται η Ελληνική κοινωνία. Από την μια μεριά το Κράτος και από την άλλη οι συντεχνίες έρχονται αντιμέτωπες και λιθοβολούν όλοι μαζί την Δημοκρατία, την Ισονομία, την κοινωνική ειρήνη και τη Δικαιοσύνη. Εν μέσω όλων η «τρόικα» απαιτεί την «κεφαλή επί πίνακι» του πολίτη που αιφνιδιασμένος βρίσκεται σε αδιέξοδο στην προσωπική και οικογενειακή ζωή του.
Ας προσπαθήσουμε να δούμε αυτό που αποκαλούμε συνέχεια του Ελληνικού Κράτους, πως λειτουργεί και ποιές ευθύνες έχουν διαχρονικά οι Κυβερνήσεις. Όλα τα προβλήματα ξεκινάνε και καταλήγουν στην ανεπάρκεια του Κράτους και των Κυβερνήσεων.

Το τρέχον ζήτημα των βυτιοφορέων και των επαγγελματιών ιδιοκτητών φορτηγών Δημοσίας χρήσεως αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα. Το Κράτος χορήγησε δωρεάν μη μεταβιβάσιμες άδειες και με την ανοχή του και τις μεταγενέστερες αποφάσεις του αυτές οι άδειες μεταβιβάζονταν χωρίς όρους αποκτώντας υπεραξία την οποία καρπώνονταν και οι ιδιοκτήτες και η Πολιτεία. Σήμερα ως άλλος Πόντιος Πιλάτος νίπτει τας χείρας του το Υπουργείο λες και το Κράτος ιδρύθηκε ξαφνικά το 2010.
Ας πάρουμε το θέμα των ημιυπαίθριων χώρων για το οποίο θα κληθεί ο πολίτης να πληρώσει ένα σεβαστό ποσό το επόμενο διάστημα. Όταν γίνεται μια οικοδομή, ο μηχανικός επιβλέπει και αυτός σε συνεργασία με τον κατασκευαστή κλείνει τον ημιυπαίθριο. Η πολεοδομία που ελέγχει το κτίσμα στην διάρκεια της κατασκευής, σύμφωνα με το Κράτος, δεν έχει ευθύνη για το κλείσιμο και την αλλαγή χρήσης του χώρου. Η εφορία ελέγχει επίσης, χωρίς και αυτή να έχει ευθύνη. Ο συμβολαιογράφος και οι δικηγόροι που εμπλέκονται στην αγοροπωλησία δεν έχουν ευθύνη που αποδέχονται την υφιστάμενη τροποποίηση της χρήσης των χώρων. Μα ασφαλώς για το Κράτος φταίει ο πολίτης που αγόρασε το διαμέρισμα έτοιμο και αποδέχτηκε την «παρανομία». Με το νέο νόμο ο πολίτης θα πληρώσει το πρόστιμο και ο μηχανικός θα εξασφαλίσει για την «εξαίσια» παροχή υπηρεσιών 300€ επειδή κατά την κατασκευή διέφυγε της προσοχής του ότι κλείστηκε ο ημιυπαίθριος. Όλα αυτά με την ανοχή και την συνυπευθυνότητα του Κράτους.
Εδώ θα ήταν άδικο να μην αναφερθούμε στην συμπαθή τάξη των συμβολαιογράφων, οι οποίοι πληρώνονται με βάση την αντικειμενική αξία!! του ακινήτου που μεταβιβάζουν και όχι με βάση την συμβολαιογραφική πράξη. Θα ήταν σκόπιμο και βέβαια τo Κράτος των συντεχνιών θα το επέτρεπε και οι γιατροί να πληρώνονται με βάση την πολυπλοκότητα και σοβαρότητα της ασθένειας. Για παράδειγμα στην λαρυγγίτιδα να πληρώνονται με 50€, στην λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού με 100€, στην περικαρδίτιδα με 150€ και ότου καθεξής, έτσι ώστε να υπάρχει ίση μεταχείριση με αυτή των συμβολαιογράφων. Είναι πραγματικά ευτράπελα όσα γίνονται με τις ευλογίες του Κράτους, για παράδειγμα ο χειρουργός στο δημόσιο νοσοκομείο αμείβεται λιγότερο για την αφαίρεση ενός όγκου, από τον υδραυλικό για την αντικατάσταση μιας μπαταρίας στο μπάνιο του σπιτιού μας.
Ας πάρουμε το σκάνδαλο του Βατοπεδίου. Είναι ανεπίτρεπτο το Ελληνικό Κράτος να αναγνωρίζει οποιαδήποτε σύγχρονη ιδιοκτησία με βάση χρυσόβουλα των αυτοκρατόρων και φιρμάνια του Οθωμανικού Κράτους και του Σουλτάνου. Οι τίτλοι ιδιοκτησίας που επικαλείται η μονή Βατοπεδίου είναι οι ακόλουθοι:
«1. Ο χρυσόβουλλος λόγος του έτους 1080 του αυτοκράτορος του Βυζαντίου Νικηφόρου Βοτανειάτη.
2. Ο χρυσόβουλλος λόγος του έτους 1329 του αυτοκράτορος του Βυζαντίου Ανδρονίκου Παλαιολόγου του Γ’.
3. Ο χρυσόβουλλος λόγος του έτους 1357 του αυτοκράτορος του Βυζαντίου Ιωάννη Παλαιολόγου.
4. Ο χρυσόβουλος λόγος του έτους 1371 του [σέρβου] ηγεμόνος Ιωάννη Ούγγλεση».
Η μονή ισχυρίζεται ότι τα ως άνω χρυσόβουλλα (χρυσόβουλλοι λόγοι) αποτελούν νόμιμο τίτλο κυριότητος, κρατική πράξη του Βυζαντίου παραχώρησης της κυριότητος των ως άνω εκτάσεων στην Ιερή Μονή Βατοπεδίου. Έπρεπε εδώ και πολλά χρόνια να δημευτεί η περιουσία όλων εκείνων που την διεκδίκησαν με χρυσόβουλα και στη συνέχεια θα έκρινε το Κράτος αν θα έπρεπε και σε ποιούς να παραχωρηθεί η περιουσία του Δημοσίου για λόγους εθνικού συμφέροντος. Υπάρχει Σύνταγμα και νόμοι στην χώρα και μόνο αυτά πρέπει να τηρούνται. Διαταγές των Σουλτάνων και των αυτοκρατόρων του Βυζαντίου δεν έχουν θέση στο σύγχρονο Ελληνικό Κράτος. Αν αυτά γίνονται αποδεκτά τότε δημιουργείται το υπόβαθρο για διεκδικήσεις και ανταλλαγές τύπου Βατοπεδίου.
Ενδιαφέρουσα είναι επίσης η κατάσταση στα δημόσια νοσοκομεία. Το προσωπικό άριστο, δίνει την μάχη καθημερινά σε αντίξοες συνθήκες. Το πρόβλημα είναι η διοίκηση και βέβαια το Κράτος που διορίζει τις διοικήσεις. Οι συντριπτική πλειοψηφία από αυτούς είναι αξιόλογοι ως επιστήμονες και καθόλα τίμιοι, αλλά δεν μπορούν να επιβληθούν στην συμπαθή τάξη των ιατρών. Οι τελευταίοι έχουν το πεπόνι, έχουν και το μαχαίρι. Διαλέγουν φαρμακευτικά σκευάσματα, αντιδραστήρια, αναλώσιμο υλικό και βέβαια ο Διοικητής υπογράφει αφού δεν μπορεί να τεκμηριώσει επιστημονικό λόγο μπροστά στην αυθεντία των ιατρών. Το ίδιο βέβαια πράττει και το Υπουργείο Υγείας. Να λοιπόν πως δημιουργείται η μαύρη τρύπα που ρουφά τον κρατικό προϋπολογισμό. Η λύση που δεν εφαρμόζεται είναι τα πρωτόκολλα θεραπείας και εργαστηριακής πρακτικής. Η δημιουργία θεραπευτικών πρωτοκόλλων που με λεπτομέρεια θα περιγράφουν τη νόσο, τη φαρμακευτική αγωγή, τις ιατρικές πράξεις. Στα εργαστήρια θα υπάρχουν αντίστοιχα πρωτόκολλα που θα περιγράφουν την μέθοδο, το χρησιμοποιηθέν αντιδραστήριο, το εκτιμώμενο κόστος, την αξιοπιστία και θα δικαιολογούν και το χρόνο που διεκπεραιώνεται η κάθε εξέταση. Έτσι δεν θα μπορεί κανείς να αυθαιρετεί, όλοι θα κάνουν τη δουλειά τους με την επιστημοσύνη και την αρτιότητα που αρμόζει στην αποστολή τους. Όσο για τον έλεγχο των υπερτιμολογήσεων, το Κράτος έχει την μέγιστη ευθύνη, αφού δεν πληρώνει ποτέ. Αν οι προμηθευτές έπαιρναν τα χρήματά τους άμεσα δεν θα τολμούσαν να κάνουν υπερτιμολόγηση. Μια και μιλάμε για τις ευθύνες του Κράτους, πότε επιτέλους στην Ελλάδα θα δημιουργηθούν οι ειδικότητες του Γενετιστή, του Εμβρυολόγου, του Κλινικού Χημικού-Βιοχημικού, που υπάρχουν και λειτουργούν στα περισσότερα Ευρωπαϊκά κράτη. Το Κράτος των συντεχνιών κάνει και στην περίπτωση αυτή το θαύμα του. Η συμπαθής τάξη των Ιατρών δεν επιτρέπει να γίνουν οι ειδικότητες αυτές, αφού έτσι θα μπορούν και άλλοι επιστήμονες όπως χημικοί, βιολόγοι, φαρμακοποιοί να αποκτήσουν τις ειδικότητες αυτές και βέβαια τα επαγγελματικά δικαιώματα.
Θα ήταν παράλειψη να μην θίξουμε την αξιοπιστία του Κράτους ως εργοδότη. Καλοπληρωτής, δίκαιος, γαλαντόμος, γενναιόδωρος, ανοιχτοχέρης. Τι να πει κανείς για τους συμβασιούχους, για τα STAGE, για τις επιστροφές του ΦΠΑ, για τους ωρομίσθιους, για τις υπερωρίες. Χιλιάδες άνθρωποι απλήρωτοι. Αυτά δυστυχώς συνεχίζουν να συμβαίνουν. Συμπολίτες μας δουλεύουν στις δημόσιες υπηρεσίες για πολλούς μήνες χωρίς να έχουν πληρωθεί. Δεν τους ρωτάει κανείς πως ζουν, πως πληρώνουν τις υποχρεώσεις τους όλους αυτούς τους μήνες. Υπάρχουν περιπτώσεις που συμπολίτες μας πληρώθηκαν αφού τελείωσε η 8μηνη σύμβασή τους!!! Αγαπητέ υπουργέ των οικονομικών οι άνθρωποι δεν είναι αριθμοί και στατιστικές, έχουν ανάγκες, υποφέρουν, βρίσκονται σε αδιέξοδο.
Θα ήταν αβλεψία να μη αναφερθούμε στα «ευαγή» τραπεζικά ιδρύματα. Με την ανοχή του Κράτους, γράφουν στα παλαιότερα των υποδημάτων τους νόμους και τις αποφάσεις του Αρείου Πάγου. Συνεχίζουν τις χρεώσεις, για ανάληψη μετρητών, για δανειοδότηση (έξοδα φακέλου), για υπέρβαση πιστωτικού ορίου, κλπ, χωρίς κανείς από τις εποπτεύουσες αρχές να ασχολείται.
Το πιο σημαντικό είναι η λειτουργία των ΜΜΕ (Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης). Τηλεοπτικοί και ραδιοφωνικοί σταθμοί λειτουργούν με προσωρινές άδειες. Γιατί άραγε;; Εκδοτικά συγκροτήματα με πάμπολλες επιχειρηματικές δραστηριότητες. Σε μια ευνομούμενη πολιτεία όσοι ασχολούνται με τα ΜΜΕ δεν θα έπρεπε να έχουν άλλες επιχειρηματικές δραστηριότητες.
Για όλα τα παραπάνω και βέβαια για πολλά άλλα που θα χρειάζονταν τόμοι ολόκληροι για να τα περιγράψουμε, οι κυβερνήσεις διαχρονικά έχουν τεράστιες ευθύνες. Ασφαλώς, η χώρα μας βρίσκεται σε αδιέξοδο. Αυτά που πρέπει να αλλάξουν είναι πάρα πολλά. Οι διάφορες τάξεις των συμπολιτών μας δικαίως πολλές φορές θεωρούν κεκτημένα δικαιώματα όλα όσα το Κράτος τους παραχώρησε και η κοινωνία ανέχθηκε. Όμως δεν γίνεται να συνεχιστεί αυτό. Πεποίθησή μου είναι ότι χρειάζονται τομές. Όχι λογιστικά τερτίπια και ωραιοποίηση της κατάστασης. Απαιτούνται: διαμόρφωση κατάλληλου νομικού πλαισίου, ξεκαθάρισμα των νόμων, νοικοκύρεμα των οικονομικών, ακριβής καταγραφή των χρεών και χρονοδιάγραμμα εξόφλησης όλων των πολιτών στους οποίους το Κράτος οφείλει χρήματα, κατάργηση των προνομίων και διασφάλιση της ίσης και δίκαιης μεταχείρισης όλων, δίκαιο φορολογικό σύστημα και αυστηρές κυρώσεις σε όσους φοροδιαφεύγουν, έλεγχος των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και σαφές πλαίσιο λειτουργίας της αγοράς.

Αυτό που χρειάζεται είναι να ξεκινήσουμε από το μηδέν, χωρίς κεκτημένα και προνόμια, με μοναδικό μέλημα την εγκαθίδρυση ενός δίκαιου, κοινωνικού Κράτους που θα μεριμνά για την ευημερία των πολιτών σε συνθήκες δημοκρατίας και ειρήνης. Όσοι από τους πολιτικούς δεν μπορούν να ανταποκριθούν στο κάλεσμα για την ανόρθωση της χώρας, παρακαλώ να μας απαλλάξουν από την παρουσία τους. Στην δημόσια ζωή αυτή την στιγμή της κρίσης δεν έχουν θέση αυτοί που ευθύνονται για αυτή. Δεν είναι η ώρα της συγνώμης, αλλά των έργων.

Εύχομαι και ελπίζω, μέσα από αυτή την χρηματοπιστωτική περιπέτεια της χώρας μας να προκύψει κάτι καλό για τον τόπο, μια νέα αρχή, μια γόνιμη και δημιουργική περίοδο. Η τωρινή Κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου έχουν την ευθύνη να βγάλουν την χώρα από το αδιέξοδο. Το αν θα το καταφέρουν εξαρτάται από την θέληση όλων μας, από τη δύναμη της ψυχής μας.

ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ

Θεωρία κβαντικής βαρύτητας συγκεντρώνει το επιστημονικό ενδιαφέρον

Μια ηλιακή έκλειψη έδωσε την πρώτη ισχυρή επιβεβαίωση της γενικής θεωρίας της σχετικότητας, καθώς έδωσε την ευκαιρία να παρατηρηθεί το φαινόμενο του βαρυτικού φακού. Η θεωρία κβαντικής βαρύτητας του Πετρ Χόρζαβα αμφισβητεί το ενιαίο του χωροχρόνου του Μινκόφσκι, με τον οποίο «έδεσε» η θεωρία της σχετικότητας

Κοντά έναν αιώνα τώρα οι φυσικοί προσπαθούν να παντρέψουν την κβαντομηχανική, τη θεωρία που ερμηνεύει τον υποατομικό μικρόκοσμο, με τη σχετικότητα, τη θεωρία για - την κυρίαρχη στο μακρόκοσμο δύναμη - τη βαρύτητα. Ολες οι άλλες φυσικές δυνάμεις (πεδία) έχει γίνει εφικτό να συμπεριληφθούν σε μια ενοποιητική θεωρία. Για παράδειγμα, το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο μπορεί να περιγραφεί κβαντομηχανικά από την κίνηση των φωτονίων. Ομως, όλες οι προσπάθειες να ερμηνευτεί η βαρυτική έλξη ανάμεσα σε δύο σώματα με όρους ενός κβαντικού βαρυτονίου προσέκρουσαν σε απειρισμούς (μαθηματικούς υπολογισμούς μεγεθών που τείνουν στο άπειρο). Μια νέα θεωρία που διατύπωσε πριν από δέκα μήνες ο Τσέχος φυσικός Πετρ Χόρζαβα, καθηγητής του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ, δείχνει να αντιμετωπίζει το πρόβλημα των απειρισμών και να ενοποιεί κβαντομηχανική και σχετικότητα ως ισχύοντες φορμαλισμούς των φυσικών νόμων σε διαφορετική κλίμακα της υλικής πραγματικότητας.

Σύγκριση με τη σχετικότητα
Η θεωρία του Χόρζαβα που έχει συγκεντρώσει μεγάλο ερευνητικό ενδιαφέρον σε όλο τον κόσμο κάνει μια τομή στο χωροχρόνο, την αντίληψη για την ενότητα χώρου και χρόνου, που διατύπωσε ο Μινκόφσκι και χρησιμοποίησε ο Αϊνστάιν στη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας. Ο Αϊνστάιν ανέτρεψε τη νευτώνεια αντίληψη ότι ο χρόνος είναι απόλυτος, ότι αποτελεί το υπόβαθρο μέσα στο οποίο γίνεται η κίνηση των σωμάτων στο χώρο. Ο χρόνος, πρότεινε, είναι μια τέταρτη διάσταση της φυσικής πραγματικότητας μαζί με τις τρεις διαστάσεις του χώρου, αδιάσπαστα αλληλένδετη μαζί τους, έτσι που διαμορφώνει το χωροχρονικό συνεχές, που παραμορφώνεται (καμπυλώνεται) από την ύλη.
Η θεωρία της Σχετικότητας έχει αποδειχτεί ότι ερμηνεύει με εκπληκτική ακρίβεια και προβλεψιμότητα τα φαινόμενα του μακρόκοσμου και γενικότερα έχει επιβεβαιωθεί πανηγυρικά τόσο από αστρονομικές παρατηρήσεις, όσο και από παρατηρήσεις στο εργαστήριο. Το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορεί να περιγράψει τα συμβαίνοντα στο μικρόκοσμο, σε αντίθεση με την κβαντομηχανική, που χρησιμοποιεί όμως τη νευτώνεια αντίληψη του χρόνου.
Τα μυστικά του χωροχρόνου
Η λύση κατά τον Χόρζαβα είναι το σπάσιμο στις υψηλές ενέργειες των δεσμών που ενοποιούν το χώρο και το χρόνο. Στις ενέργειες αυτές, όπως στον υποατομικό κόσμο, κυρίαρχη είναι η κβαντική βαρύτητα, ενώ σε χαμηλότερες η γενική σχετικότητα αναδύεται και πάλι.
Στο μέχρι τώρα έλεγχο της επιστημονικής κοινότητας (δεκάδες δημοσιεύσεις και μια επιστημονική συνάντηση), η θεωρία του 46χρονου Χόρζαβα φαίνεται να στέκεται καλά, αντιμετωπίζοντας τους απειρισμούς και περιγράφοντας ένα βαρυτόνιο που δεν έχει εξωφρενικές ιδιότητες υπό ιδιαίτερες συνθήκες, όπως συμβαίνει με το βαρυτόνιο άλλων θεωριών κβαντικής βαρύτητας. Επιπλέον, η θεωρία του Χόρζαβα φαίνεται να είναι σύμφωνη με προσομοιώσεις της κβαντικής βαρύτητας σε υπολογιστή, καθώς ο έλεγχος τέτοιων θεωριών στο εργαστήριο είναι μάλλον αδύνατος. Στις προσομοιώσεις αυτές εμφανίζεται ένας ενιαίος τετραδιάστατος χωροχρόνος σε μεγάλες αποστάσεις, ενώ την ίδια στιγμή το σύμπαν φαίνεται να περιορίζεται σε δύο διαστάσεις στις πολύ μικρές αποστάσεις. Τι γίνονται οι επιπλέον διαστάσεις;

Ο Χόρζαβα θεωρεί ότι η μείωση των διαστάσεων σηματοδοτεί το σημείο όπου αναδύεται η γενική σχετικότητα μέσα από τη θεωρία του για τη βαρύτητα. Σε δημοσίευσή του σε επιστημονικό περιοδικό ένα μήνα μετά τη δημοσίευση για την κβαντική βαρύτητα, εξηγεί ότι σε μεγάλες ενέργειες ο χώρος εκτείνεται με ρυθμό μόλις ένα τρίτο του ρυθμού που εκτείνεται ο χρόνος, με αποτέλεσμα οι τρεις χωρικές διαστάσεις να εμφανίζονται μόνο σαν μία από τις κανονικές σχετικιστικές διαστάσεις, δηλαδή σα να χάθηκαν οι δύο από τις τρεις διαστάσεις του χώρου. Οπως σημειώνει στην εισαγωγή αυτής της μελέτης του, «μια άλλη ενδιαφέρουσα πιθανότητα είναι η φύση των τεσσάρων μακροσκοπικών διαστάσεων του χωροχρόνου να αλλάζει ποιοτικά καθώς αλλάζει η κλίμακα».

Για να εδραιωθεί η θεωρία κβαντικής βαρύτητας του Χόρζαβα πρέπει να διαπιστωθεί ότι συμβαδίζει με τις παρατηρήσεις για το φυσικό κόσμο το ίδιο καλά με τη θεωρία της σχετικότητας, αν όχι καλύτερα. Οι πρώτες δοκιμές όσον αφορά την κίνηση των πλανητών λένε ότι δίνει ανάλογα αποτελέσματα με τη σχετικιστική βαρύτητα.

Άχρηστες «Μεγάλη Έκρηξη», «σκοτεινή ύλη» και «σκοτεινή ενέργεια»
Σύμφωνα με ορισμένους φυσικούς, η βαρύτητα Χόρζαβα μπορεί να δώσει απαντήσεις και σε πολλές θεωρίες και ερμηνείες που (σ.σ. λόγω του ιδεαλιστικού, μεταφυσικού προσανατολισμού τους) άφηναν πολλά ερωτηματικά. Αν η βαρύτητα Χόρζαβα είναι πραγματική, τότε κατά τον Ρ. Μπραντενμπέργκερ, του πανεπιστημίου Μακ Γκιλ, δεν συνέβη ποτέ Μεγάλη Έκρηξη που δημιούργησε το σημερινό ορατό σύμπαν, αλλά αναπήδηση του αιώνια υπάρχοντος σύμπαντος από μια μορφή μεγάλης πυκνότητας ύλης στη σημερινή μορφή. Οι κυματισμοί από μια τέτοια αναπήδηση ενός σύμπαντος «ακορντεόν» συμβαδίζουν με τις μετρήσεις της κοσμικής ακτινοβολίας υπόβαθρου.
Κατά τον κοσμολόγο Σίντζι Μουκογιάμα του πανεπιστημίου του Τόκιο, υπό ορισμένες συνθήκες, το βαρυτόνιο μπορεί να παρουσιάσει διακυμάνσεις καθώς αλληλεπιδρά με την υπόλοιπη ύλη, κάνοντας τη βαρύτητα να είναι λίγο ισχυρότερη απ' ότι προβλέπει η γενική σχετικότητα. Αυτό το φαινόμενο θα έκανε τους γαλαξίες να φαίνονται σα να περιέχουν περισσότερη ύλη από αυτήν που είναι ορατή. Έτσι το εφεύρημα τύπου παγκόσμιου «αιθέρα» που πολλοί φυσικοί ονομάζουν «σκοτεινή ύλη», παύει να χρειάζεται για να ερμηνευτούν οι αστρονομικές παρατηρήσεις. Επιπλέον, σύμφωνα με το νοτιοκορεάτη κοσμολόγο Μου Ιν Παρκ, η βαρύτητα Χόρζαβα ίσως βρίσκεται πίσω και από την παρατηρούμενη επιτάχυνση της διαστολής του σύμπαντος, που σήμερα αποδίδεται σε μια άλλη μυστηριώδη οντότητα, τη «σκοτεινή ενέργεια». Η σχετικότητα δεν προβλέπει κάτι ανάλογο με τη «σκοτεινή ενέργεια», αλλά οι παρατηρήσεις που κάνουν ορισμένους επιστήμονες να υποθέτουν την ύπαρξή της ερμηνεύονται με τον πιο φυσικό τρόπο από τις εξισώσεις της βαρύτητας Χόρζαβα.

Αποχαιρετισμός στην ...«Κοπεγχάγη»
Σύμφωνα με άλλους επιστήμονες, αν η κβαντική βαρύτητα Χόρζαβα συνδυαστεί με τη θεωρία ντε Μπρολί - Μπομ, τότε επιπλέον εδραιώνεται μια στατιστική και άρα αιτιοκρατική ερμηνεία της κβαντομηχανικής και μια περιγραφή του μικρόκοσμου ανεξάρτητη από τον παρατηρητή, αφήνοντας στα άχρηστα την ιδεαλιστική ερμηνεία της Κοπεγχάγης και επιβεβαιώνοντας τη γνώμη του Αϊνστάιν και άλλων ότι η κβαντομηχανική όπως διατυπώθηκε στις αρχές του αιώνα είναι μια ατελής θεωρία.
Η νέα θεωρία κβαντικής βαρύτητας ούτε έχει ακόμα επιβεβαιωθεί απόλυτα, ούτε είναι πλήρης. Ο Ντ. Μπλας του Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Λοζάνης εντόπισε μια σοβαρή αδυναμία, όταν διαπίστωσε πως ναι μεν η συμφωνία των προβλέψεων της θεωρίας με τις παρατηρήσεις για τα ουράνια σώματα είναι πολύ καλή όταν αυτά θεωρηθούν χοντρικά ως τέλειες σφαίρες, δίνει όμως τελείως διαφορετικά αποτελέσματα αν ληφθεί υπόψη το πραγματικό τους σχήμα. Ο Μπλας, μαζί με τους συναδέλφους του Μ. Σιμπιριάκοφ και Ο. Πουτζόλας δεν άργησαν να επαναδιατυπώσουν το φορμαλισμό της θεωρίας Χόρζαβα, ώστε να δίνει σωστά αποτελέσματα και σε αυτή την περίπτωση. Ο Χόρζαβα έκανε αποδεκτές τις διορθώσεις, τονίζοντας ότι δεν πιστεύει πως διατύπωσε με το πρώτο την τελική θεωρία.

Υπάρχουν αρκετοί επιστήμονες που παραμένουν επιφυλακτικοί, όπως ο Γκία Ντβάλι του CERN. Ωστόσο και αυτοί παραδέχονται ότι αν με παραπέρα επεξεργασία υπάρξει μια διατύπωση που δεν έχει παρενέργειες υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, τότε η νέα θεωρία θα πρέπει να αντιμετωπιστεί πολύ σοβαρά.

Δημοσιεύθηκε στον ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ, 17/1/2010
Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Scientific American»


Καθημερινά έρχονται στο φως επιτεύγματα της επιστήμης που αποτελούν την αφορμή για κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο να θέσει βασικά υπαρξιακά ζητήματα και να επαναξιολογήσει την ανθρωποκεντρική ματαιόδοξη συμπεριφορά που εν πολλοίς ευθύνεται για την απαξίωση της ζωής μας. Ο σεβασμός στην ζωή σημαίνει πρωταρχικά σεβασμό στη φύση, σημαίνει γνώση των φυσικών νόμων και προπάντων σημαίνει καθημερινό αγώνα για την βελτίωση της κοινωνίας μας και την ανάδειξη της πνευματικότητας του ανθρώπου. Η ζωή δεν είναι κατάκτηση του ανθρώπου, αποτελεί γέννημα του αιώνια υπάρχοντος σύμπαντος και πρέπει να τη σεβόμαστε.

ΑΠΩΛΕΙΑ ΒΑΡΟΥΣ: 9 ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΑΠΟ ΤΟ WebMD

Συμβουλή Αρ. 1 : Να πίνετε άφθονο νερό ή άλλο χωρίς θερμίδες ποτό.
Προτού να σχίσετε την συσκευασία των τσιπ πατατών, πιείτε ένα ποτήρι νερό πρώτα. Οι άνθρωποι συγχέουν μερικές φορές τη δίψα με την πείνα, έτσι μπορείτε να αποφύγετε τις πρόσθετες θερμίδες όταν ένα παγωμένο ποτήρι νερό είναι πραγματικά όλα όσα χρειάζονται. Εάν το σκέτο νερό δεν κόβει την αίσθηση αυτή, δοκιμάστε το πόσιμο νερό με αφρώδη αρωματική γεύση ή ένα φλιτζάνι φρούτο-εμποτισμένου βοτανικού τσαγιού.

Συμβουλή Αρ. 2: Να είστε εκλεκτικοί στα τσιμπολογήματα κατά τη νύχτα.
Η απρόσεκτη κατανάλωση εμφανίζεται πολύ συχνά μετά από το δείπνο, όταν κάθεστε τελικά και χαλαρώνετε. Τσιμπολόγημα μπροστά στην τηλεόραση είναι ένας από τους ευκολότερους τρόπους για να ρίξει τη διατροφή σας εκτός πορείας . Πρέπει είτε να κλείσετε την κουζίνα μετά από μια ορισμένη ώρα, ή να επιτρέψετε στον εαυτό σας να γευτεί ένα χαμηλών θερμίδων σνακ, όπως ένα 100- θερμίδο πακέτο μπισκότα ή μια κουταλιά παγωτό χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά.

Συμβουλή Αρ. 3: Απολαύστε τις αγαπημένες σας τροφές.
Αντί να κόψετε τα αγαπημένα τρόφιμά σας συνολικά, να είστε συγκρατημένος αγοραστής. Αγοράστε ένα φρέσκο μπισκότο φούρνου αντί ενός κιβωτίου, ή μια μικρή μερίδα της καραμέλας από τα ειδικά δοχεία αντί ολόκληρης σακούλας. Μπορείτε ακόμα να απολαύσετε τα αγαπημένα τρόφιμά σας - το κλειδί είναι μετριοπάθεια.

Συμβουλή Αρ. 4 : Φάτε πολλά μίνι γεύματα κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Εάν τρώτε λιγότερες θερμίδες από όσες καίτε, θα χάσετε βάρος. Αλλά όταν είστε πεινασμένοι όλη την ώρα , η κατανάλωση λιγότερων θερμίδων μπορεί να είναι μια πρόκληση. «Οι μελέτες δείχνουν οι άνθρωποι που τρώνε 4-5 γεύματα ή σνακ την ημέρα είναι ικανότεροι να ελέγξουν την όρεξη και το βάρος τους», λέει η ερευνήτρια της παχυσαρκίας Rebecca Reeves , DrPH , RD . Συστήνει τη διαίρεση των ημερήσιων θερμίδων σας σε μικρότερα γεύματα ή σνακ και να απολαύσετε τα περισσότερα από αυτά νωρίς μέσα στην ημέρα - το δείπνο θα πρέπει να είναι το τελευταίο γεύμα της ημέρας.

Συμβουλή Αρ. 5: Τρώτε πρωτεΐνες σε κάθε γεύμα.
Οι πρωτεΐνες αποτελούν την ιδανικότερη τροφή - είναι καταλληλότερες από τους υδατάνθρακες ή τα λίπη και σας δίνουν το αίσθημα της πληρότητας για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Η κατανάλωσή τους βοηθά επίσης στην διατήρηση της μυϊκής μάζα και προωθεί την καύση του λίπους. Έτσι, πρέπει να είστε πρόθυμοι να συμπεριλάβετε τις υγιεινές πρωτεΐνες όπως άπαχο κρέας, γιαούρτι, τυρί, καρύδια ή φασόλια στα γεύματά σας και στα σνακ σας .

Συμβουλή Αρ. 6 : Μπαχαρικά από πάνω.
Προσθέστε τα μπαχαρικά και το τσίλι στη διατροφή σας προκειμένου να ενισχύσετε την γεύση που μπορεί να σας βοηθήσει να αισθανθείτε ικανοποιημένοι. «Τα τρόφιμα που είναι φορτωμένα με άρωμα θα τονώσουν τη γεύση σας και θα σας ικανοποιήσουν , οπότε δεν θα θέλετε να φάτε περισσότερο», λέει ο Αμερικανός εκπρόσωπος Τύπου του Συνδέσμου Διαιτολόγων Malena Perdomo, RD . Όταν χρειάζεστε κάτι γλυκό, πιπιλίστε μια πιπεράτη καραμέλα. Είναι γλυκιά, πικάντικη και χαμηλών θερμίδων.

Συμβουλή Αρ. 7: Δημιουργήστε απόθεμα υγιεινών τροφίμων στην κουζίνας σας.
Έχοντας έτοιμα προς κατανάλωση σνακ και γεύματα που παρασκευάζονται σε λίγα λεπτά με το χέρι σας θέτετε τις βάσεις για την επιτυχία. Θα είναι λιγότερο πιθανό να πάρετε ένα γεύμα στο δρόμο ή να παραγγείλετε μια πίτσα αν μπορείτε να προετοιμάσετε ένα υγιεινό γεύμα σε πέντε ή 10 λεπτά. Εδώ είναι μερικά προϊόντα πρώτης ανάγκης που σας χρειάζονται: κατεψυγμένα λαχανικά, ολικής αλέσεως ζυμαρικά, τυριά μειωμένης περιεκτικότητας σε λιπαρά, κονσέρβες ντομάτας, κονσέρβες φασόλια, προμαγειρεμένο στη σχάρα στήθος κοτόπουλου, ολόκληροι κόκκοι τορτίγιας ή πίτες, και σακούλες από πράσινες σαλάτες.

Συμβουλή Αρ. 8: Παραγγείλτε παιδικές μερίδες στα εστιατόρια .
Η παραγγελία παιδικών μερίδων είναι ένας πολύ καλός τρόπος να μειωθούν οι θερμίδες και να κρατηθούν οι μερίδες σας λογικές. Αυτό έχει γίνει μια δημοφιλή τάση όπου οι περισσότεροι σερβιτόροι δεν θα σε λοξοκοιτάξουν όταν παραγγείλετε από το παιδικό μενού. Ένα άλλο τέχνασμα είναι να χρησιμοποιείτε μικρά πιάτα. Αυτό βοηθά οι μερίδες να μοιάζουν μεγαλύτερες, έτσι ώστε αν μείνει ικανοποιημένο το μυαλό σας είναι πιθανό και το στομάχι σας να ικανοποιηθεί.

Συμβουλή Αρ. 9: Ανταλλάξτε ένα φλιτζάνι ζυμαρικά με ένα φλιτζάνι λαχανικά.
Απλά με την κατανάλωση λιγότερων ζυμαρικών ή ψωμιού και περισσότερων λαχανικών, μπορεί να μειώσετε το νούμερο ενός φορέματος ή παντελονιού σε ένα χρόνο. «Μπορείτε να γλυτώσετε 100 - 200 θερμίδες αν μειώσετε την ποσότητα του αμύλου στο πιάτο σας και αυξήσετε την ποσότητα των λαχανικών», λέει η Cynthia Sass, RD, εκπρόσωπος της Αμερικανικής Ένωσης Διαιτολόγων.

Από Αμερικανικό περιοδικό WebMD, 06/07/2010

Η ΘΑΛΑΣΣΑ ΣΤΗ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Η θάλασσα στη διηγηματογραφία του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

Η θάλασσα είχε κυρίαρχη θέση στη ζωή των τω Σκιαθιτών. Ήταν πηγή ζωής για τους ψαράδες του μικρού νησιού. Σα μάνα τους έδινε γενναιόδωρα τον πλούτο της και αυτοί σε ανταπόδοση της πρόσφεραν την αγάπη και την ευγνωμοσύνη τους.
Το νησί όμως είχε και πολλούς Καπεταναίους Καραβοκύρηδες που όργωναν το Αιγαίο και τη Μεσόγειο με τα εμπορικά ιστιοφόρα πλοία τους. Και τα πληρώματα των πλοίων ήταν έμπειροι ναυτικοί από το νησί που γνώριζαν να κουμαντάρουν τα πλοία και να δαμάζουν τα φουρτουνιασμένα κύματα.
Κάθε Σκιαθίτης από μικρός ζούσε κοντά στη θάλασσα. Τα μικρά παιδιά την απολάμβαναν κολυμπώντας ή παίζοντας θαλασσινά παιχνίδια. Οι έφηβοι ζούσαν τους πρώτους αγνούς εφηβικούς έρωτες κοντά της, μαγεμένοι από την ομορφιά της.
Η θάλασσα όμως έκρυβε και πολλά μυστικά και μυστήρια που η αγνή και απλοϊκή ψυχή του Σκιαθίτη τα έβλεπε με δέος. Έτσι γεννήθηκαν οι θαλασσινοί θρύλοι που τους ήξεραν τα σοφά γραΐδια και τους διηγούνταν στους νεότερους.

ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΣΚΙΑΘΟΥ ΚΑΙ ΤΑ ΚΑΣΤΡΙΝΑ ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ

Το κάστρο της Σκιάθου κατασκευάστηκε για να προστατεύει την πόλη της Σκιάθου από τους πειρατές κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα. Η Μεσαιωνική πόλη κατοικήθηκε από τα μέσα του ΙΔ’ αιώνα μέχρι την Απελευθέρωση το 1829. Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης ένιωθε μεγάλη αγάπη για το Κάστρο, γι΄ αυτό και 12 τουλάχιστον διηγήματα αναφέρονται σε αυτό. Ο Παπαδιαμάντης γνώρισε το κάστρο ερειπωμένο, και η περιγραφή της ζωής των ανθρώπων σε αυτό προερχόταν από τις διηγήσεις των γεροντότερων κατοίκων της νέας πόλης. Στα διηγήματα του τα ονομαζόμενα «Καστρινά», η κοινωνία των ανθρώπων που ζούσε στην Καστρινή πολιτεία διασώζει αγιότητα, τιμιότητα, εργατικότητα, καλοσύνη. Αντίθετα στα διηγήματά του που περιγράφουν τη ζωή των ανθρώπων στην παραθαλάσσια νέα πόλη, έχουν αρχίσει να υπάρχουν καταστάσεις απάνθρωπες και με έλλειμμα αξιών.
Από τα Καστρινά διηγήματα ξεχωρίσαμε:

1. Το αγνάντεμα
2. Στο Χριστό στο Κάστρο

ΨΑΡΑΔΕΣ ΚΑΙ ΝΑΥΤΙΚΟΙ

Στο διήγημα «Το αγνάντεμα» παρουσιάζεται η ζωή των ναυτικών της Σκιάθου και των οικογενειών τους. Οι ναυτικοί τους χειμερινούς μήνες αράζουν τα πλοία τους στο λιμάνι και ξεκουράζονται κοντά στις οικογένειες τους. Όταν έρθει η Άνοιξη, μετά τις Απόκριες, φεύγουν για να οργώσουν το Αιγαίο και τη Μεσόγειο με τα εμπορικά ιστιοφόρα πλοία τους: σκούνες, βρατσέρες, βρίκια, γολέτες.

«Ως τόσον αι γυναίκες των θαλασσινών αγνάντευαν. Ιδού το βρίκι του καπετάν Λιμπέριου του Λιμνιού• είχε σηκωθή στα πανιά αργά την νύκτα• με το απόγειο της νυκτός ηύρε το ρέμα και απεμακρύνθη κ' εχώνεψε. Κατευόδιο καλό. Η προσευχή των μικρών παιδιών του ας είναι ως πνοή στα πανιά, στα ξάρτια του καραβιού σας... στο καλό, στο καλό!
Ιδού το καράβι του καπετάν Σταμάτη του Σύρραχου. Υπερήφανα, καμαρωμένα, αδελφωμένα τα δύο, αυτό κι ο πλοίαρχός του, πάνε να μας φέρουν καλά, να μας φέρουν στολίδια. Στο καλό, πουλί μου, στο καλό.
Ιδού και η γολέτα του καπετάν Μανώλη του Χατζηχάνου... Η ψυχή μου, η πνοή μου να είναι πάντα στα πανιά σου, ωσάν λαμπάδα του Επιταφίου, να διώχνη τα μαύρα, τα κατακόκκινα τελώνια, πριν προφτάσουν να κατακαθίσουν στα πινά σου. Σύρε, πουλί μου, στο καλό, και στην καλή την ώρα! Στο καλό!»
Να κ' η σκούνα του καπετάν Αποστόλη του Βιδελνή, καινούργιο σκαρί, η τετάρτη ή πέμπτη, την οποία κατορθώνει εντός δεκαετίας να σκαρώση, μ' όλην της τύχης την καταδρομήν. Έπεσε πολύ γιαλό, δεν την ηύρε καλά το απόγειο κι άργησε. Διακρίνεται το πλήρωμα, οι άνθρωποι σαν ψύλλοι, που πηδούν εμπρός κι οπίσω στην κουβέρτα. Δούλευέ τα, καπετάνιο μου! (Η) Παναγιά μπροστά σας! Στο καλό, στο καλό!»






















Όλες οι γυναίκες, μάνες, αδελφές, γυναίκες, κόρες των ναυτικών αγναντεύουν τα πλοία των δικών τους από το βράχο όπου βρίσκεται το εκκλησάκι της Παναγίας της Κατευοδώτρας. Εκεί ανάβουν ευλαβικά το κεράκι τους και παρακαλούν την Παναγία να ευλογεί και να προστατεύει τους αγαπημένους τους:
«Τον άλλον καιρόν ήρχοντο, συνήθως την άνοιξιν, γυναίκες ναυτικών και θυγατέρες, κάτω από την χώραν, με σκοπόν ν' ανάψουν τα κανδήλια, και παρακαλέσουν την Παναγίαν την Κατευοδώτραν να οδηγήση και κατευοδώση τους θαλασσοδαρμένους συζύγους και τους πατέρας των. Ωραίες κοπέλες με υποκάμισα κόκκινα μεταξωτά, με τραχηλιές ψιλοκεντημένες, με τους χυτούς βραχίονας και τα στήθη τα γλαφυρά, ήρχοντο να ικετεύσουν δια τ' αδελφάκια των που εθαλασσοπνίγοντο δι' αυτάς, δια να τις φέρουν προικιά από την Πόλιν, στολίδια από την Βενετιάν, κειμήλια από την Αλεξάνδρειαν. "Πάντα νά'ρχωνται, πάντα να φέρνουν"». Βοϊδάκια λογικά, που ώργωναν αντί της ξηράς την θάλασσαν• φρόνιμα όπως τα δύο εκείνα τέκνα της ιερείας της Δήμητρος, τα μακαρισθέντα. Νεαραί γυναίκες ρεμβάζουσαι και μητέρες συλλογισμέναι ήρχοντο δια να καθίσουν και αγναντέψουν».


ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΗΓΗΜΑ «ΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟ»

Ο καπετάν Στεφανής ο Μπέρκας. Τολμηρός και έμπειρος ναυτικός. Ανταποκρίνεται χωρίς δισταγμό στο αίτημα του παπα-Φραγκούλη να μεταφέρουν με τη μικρή βάρκα του εφόδια στους ξυλοκόπους που είχαν αποκλειστεί στο Κάστρο.

«Βῆμα ἠκούσθη εἰς τὸν πρόδομον. Ἠνοίχθη ἡ θύρα καὶ εἰσῆλθεν ὁ μπαρμπα-Στεφανὴς ὁ Μπέρκας, ὑψηλός, στιβαρός, σχεδὸν ἑξηκοντούτης, μὲ παχὺν φαιὸν μύστακα, μὲ σκληρὸν καὶ ἠλιοκαὲς δέρμα, φορῶν πλατὺν κοῦκκον καὶ καμιζόλαν μαλλίνην βαθυκύανον, μὲ τὸ ζωνάρι κόκκινον, δυὸ πιθαμὲς πλατύ».

Στα επόμενα αποσπάσματα φαίνεται και η Σκιαθίτικη διάλεκτος την οποία χρησιμοποιεί ο Παπαδιαμάντης στους διαλόγους των απλών χωρικών για να παρουσιάσει με παραστατικότητα το ήθος και την ιδιοσυγκρασία τους.

«Ἀλλ᾿ ὁ μπάρμπα-Στεφανής, μόλις ήκουσε τὴν ἐρώτησιν τοῦ ἱερέως, καὶ χωρὶς νὰ σκεφθῆ πλέον τοῦ δευτερολέπτου, μὲ τὴν χονδρήν, ταχεῖαν κι ἐμπερδεμένην προφοράν του, ἀνέκραξε:
«Μπράβο, μπράβο! Ἀκοῦς, ἀκοῦς! Στὸ Κάστρο; μετὰ χαρᾶς! Ὄρεξη νὰ ᾿χης, ὄρεξη νὰ ᾿χης, παπά!»
«Νὰ ἄνθρωπος!» εἶπεν ὁ παπάς. «Ἔτσι σὲ θέλω, Στεφανή! Τί λές, εἶναι κίνδυνος;»
«Κίντυνος, λέει; Ντὶπ καταντίπ, καθόλ᾿! Ἐγώ σας παίρνω ἀπάνου μ᾿, παπά. Μοναχὰ πὼς μπορεῖ νὰ κρυώσετε, τίποτε ἄλλο. Θὰ ᾿ρθῆ κι ἡ παπαδιά, θὰ ᾿ρθῆ κι ἄλλος κόσμος, πολὺς κόσμος; Ἡ βάρκα εἶναι μεγάλη, κατάλαβες, παίρνει κι τριάντα νομάτοι, κι σαράντα νομάτοι, κι μ᾿ ούλες τὶς κουμπάνιες σᾶς, μὲ τὰ σέγια σας, μὲ τὰ πράματά σας. Κι ἡ φουρτοῦνα τώρα, κατάλαβες, ὅσο πάει κι πέφτ᾿. Ταχιὰ θὰ ᾿χουμε καλωσύνη, μπονάτσα, κάλμα. Ὅλο κι καλωσ᾿νεύει, νά, τώρα καλωσύνεψε!»

ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΚΑΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ
Εμπειρίες και τόλμη των ναυτικών
Από το διήγημα « Στο Χριστό στο Κάστρο»

«Ήδη ὁ ήλιος, επιφανεὶς ακόμη μίαν φοράν, έκλινε προς την δύσιν. Ήτο τρίτη και ημίσεια ώρα. Και ὁ ήλιος εχαμήλωνε, εχαμήλωνε. Και ἡ βαρκούλα του μπαρμπα-Στεφανή, με το ανθρώπινον φορτίον της, εχόρευεν, εχόρευεν επάνω εις το κύμα, πότε ανερχομένη εις υγρὰ όρη, πότε κατερχομένη εις ρευστάς κοιλάδας, νυν μεν εις την ακμὴν να καταποντισθή εις την άβυσσον, νυν δε ετοίμη να κατασυντριβή κατά της κρημνώδους ακτής. Και ὁ ιερεὺς έλεγε μέσα του την παράκλησιν όλην, από το «Πολλοίς συνεχόμενος» έως το «Πάντων προστατεύεις». Κι ὁ μπαρμπα-Στεφανής εστενοχωρείτο, μὴ δυνάμενος επὶ παρουσία του παπά να εκχύση ελευθέρως τας αφελείς βλασφημίας του, τας οποίας εμάσα κι έπνιγε μέσα του, ὑποτονθορύζων: «Σκύλιασε ὁ διαολόκαιρος, λύσσαξε! Θα σκάσης, αντίχριστε, Τούρκο! Το Μουχαμετη σου, μέσα!» Κι ἡ θειὰ το Μαλαμώ, ποιούσα το σημείον του Σταυρού, έλεγε το «Θεοτόκε Παρθένε», κι επανελάμβανεν: «Έλα, κ᾿στὲ μ᾿! Βοήθα, Παναΐα μ᾿!» Και τα κύματα έπληττον την πρώραν, έπληττον τα πλευρὰ του σκάφους, και εισορμώντα εις το κύτος εκτύπων τα νώτα, εκτύπων τους βραχίονας των ἐπιβατών. Και ὁ ήλιος εχαμήλωνεν, εχαμήλωνε. Και ἡ βαρκούλα εκινδύνευε ν᾿ αφανισθή. Και η απορρώξ βραχώδης ακτὴ εφαίνετο διαφιλονικούσα την λείαν προς τον βυθὸν της θαλάσσης».
***
«Τέλος, ήρχισε νὰ σκοτεινιάζῃ. Ἐνύκτωσεν ἀκριβῶς τὴν στιγμὴν καθ᾿ ἣν θὰ ἐβλεπον ἀντίκρυ τὸ Κάστρον, οὗ ἀπεῖχον τώρα δυὸ ἀκόμη μίλια. Νέφη συσσωρευμένα πρὸς ἀνατολάς ἠμπόδιζον νὰ φανῆ τὸ παρήγορον φέγγος τῆς σελήνης. Ἀλλ᾿ ὁ ἄνεμος, ἀντὶ νὰ πέση, ἐδυνάμωνε καὶ ἀγρίευε καὶ ἐθέριευε, καὶ ὁ πλοῦς κατέστη ἀδύνατός του λοιποῦ. Δὲν έβλεπον πλέον οὔτε ἐμπρὸς οὔτε δεξιὰ τίποτε, εἰμή δυὸ όγκους φαιούς, ἀμαυρούς. Εὐτυχῶς, ὁ μπαρμπα-Στεφανής ἐγνώριζε καλὰ τὸ μέρος.
«Ἐδῶ, ἐδῶ εἶν᾿ ἕνα λιμανάκι, παπά, κατ᾿ ἀπ᾿ τὸ Πρυΐ, ἀποκατ᾿ ἀπ᾿ τὴν Ἅγια Ἀναστασία, στὰ Μποστάνια».
«Θυμᾶσαι καλά, Στεφανή;»
«Ὅπως ξερ᾿ς ἡ ἁγιωσύνη σ᾿ τὰ γράμματα τσ᾿ ἐκκλησιᾶς ἀπ᾿ ὀξου, παπά, ἔτσι κι ἐγὼ τὰ ξέρω ἀπ᾿ ὀξου ὅλα τὰ λιμανάκια, τοὺς κάβους, κι τ᾿ς ἀμμουδιές, ὅλες τὶς ξέρες κι τὰ γκρίφια κι τὰ θαλάμια».
Καὶ προσήγγισαν μὲ πολὺν κόπον καὶ ἀγῶνα καὶ βάσανον, βρεγμένοι, θαλασσοπνιγμένοι, μισοπαγωμένοι».

Από το διήγημα «Έρως – Ήρως»

1. Ο Γιώργης ο Μπούρμπας (ψαράς)
2. Ο Καπετάν Σιγουράντσας

«Ο Σιγουράντσας είχε κάμει πολλά ταξίδια, και πριν περάσει στα χαρτιά κυβερνήτης με τη φελούκαν αυτή. Είχε φάγει την θάλασσαν με την φούχταν. Απέκτησε δύο ή τρείς βρατσέρας ιδικάς του, έπεσεν έξω ή εβούλιαξεν και με τις τρείς, και τώρα ήτο μόνον δια ‘τα χαρτιά’ καραβοκύρης. Η βάρκα αυτή,η Ελεούσα, όπως την ωνόμαζαν, ήτο κτήμα του Γιώργη του Μπούρμπα. Την είχεν αποκτήσει με τους κόπους του, όχι από κληρονομίαν, ούτε από στραβού διαβόλου, ούτε από κελεπούρι. Μικρός-μικρός, από τότε που εγύριζε ξυπόλυτος μ’ ένα βρακί αιωνίως ανασηκωμένον ως τα γόνατα, μ’ ένα υποκάμισον έως τους αγκώνας ανασκουμπωμένον, κρατών μικρόν γάνζτον με καλαμιάν, τον οποίον παρολίγον θα εχρειάζετο να μαθη ο ίδιος την γύφτικην τέχνην δια να τον κατασκευάση αφού επί εβδομάδας και μήνας επαρακαλούσεν τον Γιαλανδρίτσαν, τον γύφτον του ναυπηγείου, να του τον φτιάση, προσφέρων αυτός τον σίδερον, τον οποίον είχε κλέψει από τον πεσμένον έξω σκελετόν μιας σκούνας, και δεν τον έπειθε,τέλος, μετά πολλά, μίαν Κυριακήν πρωί, επέτυχε να τον εύρη ξεμέθυστον, και τον εκατάφερε να σφυρηλατήση το σίδερον, αναλαβών αυτός να δουλεύη τας φύσας, και ούτω ηξιώθη ν' αποκτήση γάντζον• από τότε, λέγω, που εγύριζε με τον γάντζον του από ακρογιαλιάν εις ακρογιαλιάν, θαλασσωμένος μέχρι μηρών και βουβώνων, κυνηγών τα οχταπόδια, εβγάζων κοχύλια και σκουλήκια διά δολώματα, πηγαίνων ως μούτσος με όλες τες βάρκες και τες ψαροπούλες, από τότε είχεν αρχίσει να πιάνη λεπτά. Και εικοσαετής ήδη είχεν αποκτήσει την βάρκαν αυτήν με τον ιδρώτα του».

Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΩΝ ΝΑΥΤΙΚΩΝ

Από τα κείμενα : «Στο Χριστό στο Κάστρο»
«Έρως – Ήρως»
«Το αγνάντεμα»

ΟΙ ΑΝΕΜΟΙ
Γραίγος : Βορειοανατολικός
Λεβάντες : Ισχυρός ανατολικός
Πουνέντες : Δυτικός
Μαΐστρος : Βορειοδυτικός
Τραμουντάνα : Βόρειος
Σιρόκος : Νοτιοανατολικός
Όστρια : Νότιος

ΝΑΥΤΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

Να είστε αλέστα = να είστε έτοιμοι
Ασένιο = έτοιμος
Γκρίφια = αιχμηρές προεξοχές βράχων
Διαναστάει η βάρκα = μπορεί να προσεγγίσει η βάρκα στην ακρογιαλιά
Δούλευέ τα = τράβα γερά τα κουπιά
Θαλασσώνω = μπαίνω στη θάλασσα ως τα γόνατα
Κιαμέτ = μεγάλη τρικυμία
Μπαρούμα = σχοινί της βάρκας
Μπουντέρνω = κάμπτω το ακρωτήριο
Ο κόρφος μπουκάρει = ο άνεμος του κόλπου δυναμώνει
Τον εξούριασε = ο άνεμος παρέσυρε το πλοίο
Τα πινά = κεραίες τοποθετημένες καθέτως προς τους ιστούς
Σαγανίδι = ελαφρύς και αδύνατος άνεμος
Σοφράν (ιταλικό sopra vento) = ΒΑ σημείο εκτεθειμένο στον άνεμο
Σταβέτ (ιταλικό sotto vento) = ΝΔ σημείο προστατευμένο από τον άνεμο, υπήνεμο
Φρεσκάρει = ο άνεμος δυναμώνει
Πίρος της βάρκας = μικρή σφήνα η οποία κλείνει οπή στην καρίνα της βάρκας

Η περιγραφή του Κάστρου

«Τὸ φρούριον τοῦτο, ὅπερ ἀλλαχοῦ περιεγράψαμεν, ἦτο γιγαντιαῖος βράχος, φυτρωμένος ἐκεῖ παρὰ τὸ πέλαγος, προεκβολὴ τῆς γῆς πρὸς τὸν πόντον, ὡς νὰ έδειχνεν ἡ ξηρὰ τὸν γρόνθον εἰς τὴν θάλασσαν καὶ νὰ τὴν προεκάλει· φοβερός, μονοκόμματος γρανίτης, ἁλίκτυπος, ὅπου γλαῦκες καὶ λάροι ἠριζον περὶ κατοχῆς, διαφιλονικούντες ποὺ ἀρχίζει ἡ κυριότης τοῦ ἑνὸς καὶ ποὺ σταματᾷ ἡ δικαιοδοσία τοῦ ἄλλου. Προσφιλὴς σκοπὸς τοῦ βορρᾶ καὶ τῶν γειτόνων του, τοῦ Καικίου καὶ τοῦ Αργέστου, ὧν τὸ στάδιον εὐρὺ ἐκτείνεται ἀνάμεσον τῆς Χαλκιδικής, τοῦ Θερμαϊκού, τοῦ Ὀλύμπου καὶ τοῦ Πηλίου μεμονωμένος ὑψιτενής βράχος, ἐφ᾿ οὗ οἱ κάτοικοι ἐξ ἀνάγκης εἰχον κλεισθῆ διὰ φύλαξιν κατὰ τῶν πειρατῶν καὶ τῶν βαρβάρων, ἐγκαταλιπόντες αὐτὸν ἔρημον μετὰ τὸ 1821, ὅτε ἐκτίσθη ἡ σημερινὴ μεσημβρινὴ πολίχνη».

Η περιγραφή του ναού της Χριστού γεννήσεως
(κείμενο: «Στο Χριστό στο Κάστρο»)

« …Ὁ ναὸς τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως ἦτο ἡ παλαιὰ μητρόπολις τοῦ φρουρίου. Ὁ ναΐσκος, πρὸ ἑκατονταετηρίδων κτισθείς, ἵστατο ἀκόμη εὐπρεπὴς καὶ όχι πολὺ ἐφθαρμένος. Ὁ παπα-Φραγκούλης καὶ ἡ συνοδεία τοῦ φθάσαντες εἰσήλθον τέλος εἰς τὸν ναὸν τοῦ Χριστοῦ, καὶ ἡ καρδία τῶν ἠσθάνθη θάλπος καὶ γλυκύτητα ἄφατον. Ὁ ἱερεὺς ἐψιθύρισε μετ᾿ ἐνδομύχου συγκινήσεως τὸ «Εἰσελεύσομαι εἰς τὸν οἶκον σου», κι ἡ θειὰ τὸ Μαλαμῶ, ἀφοῦ ἤλλαξε τὴν φ᾿στὰνα της τὴν βρεγμένην κι ἐφόρεσεν ἄλλην, στεγνήν, καὶ τὸ γ᾿νάκι της τὸ καλό, τὰ ὁποῖα εὐτυχῶς εἰχεν εἰς ἀβασταγὴν καλῶς φυλαγμένα ὑπὸ τὴν πρῷραν τῆς βάρκας, ἔδεσε μέγα σάρωθρον ἐκ στοιβῶν καὶ χαμοκλάδων καὶ ἠρχισε νὰ σαρώνῃ τὸ ἔδαφος τοῦ ναοῦ, ἐνῷ αἱ γυναῖκες αἱ ἄλλαι ἤναπταν ἐπιμελῶς τὰ κανδήλια, καὶ ἠναψαν μέγα πλῆθος κηρίων εἰς δυὸ μανουάλια, καὶ παρεσκεύασαν μεγάλην πυρὰν μὲ ξηρὰ ξύλα καὶ κλάδους εἰς τὸ προαύλιον τοῦ ναοῦ, ὅπου ἐσχηματίζετο μακρὸν στένωμα παράλληλον τοῦ μεσημβρινοῦ τοίχου, κλειόμενον ὑπὸ σῳζομένου ὀρθοῦ τοιχίου γείτονος οἰκοδομῇς, κι ἐγέμισαν ἄνθρακας τὸ μέγα πύραυνον, τὸ σῳζόμενον ἐντὸς τοῦ Ἱεροῦ Βήματος, καὶ ἔθεσαν τὸ πύραυνον ἐν τῷ μέσῳ τοῦ ναοῦ, ρίψασαι ἄφθονον λίβανον εἰς τοὺς ἄνθρακας. Καὶ ὠσφράνθη Κύριος ὁ Θεὸς ὀσμὴν εὐωδίας.
Ἔλαμψε δὲ τότε ὁ ναὸς ὅλος, καὶ ἠστραψεν ἐπάνω εἰς τὸν θόλον ὁ Παντοκράτωρ μὲ τὴν μεγάλην κι ἐπιβλητικὴν μορφήν, καὶ ἠκτινοβόλησε τὸ ἐπίχρυσον καὶ λεπτουργημένον μὲ μυρίας γλυφὰς τέμπλον, μὲ τὰς περικαλλεῖς τῆς ἀρίστης Βυζαντινῆς τέχνης εἰκόνας του, μὲ τὴν μεγάλην εἰκόνα τῆς Γεννήσεως, ὅπου «Παρθένος καθέζεται τὰ Χερουβεὶμ μιμουμένη», ὅπου θεσπεσίως μαρμαίρουσιν αἱ μορφαὶ τοῦ Θείου Βρέφους καὶ τῆς ἀμώμου Λεχοῦς, ὅπου ζωνταναί παρίστανται αἱ ὄψεις τῶν ἀγγέλων, τῶν μάγων καὶ τῶν ποιμένων, ὅπου νομίζει τὶς ὅτι στίλβει ὁ χρυσός, εὐωδιάζει ὁ λίβανος καὶ βαλσαμώνει ἡ σμύρνα, καὶ ὅπου, ὡς ἐὰν ἡ γραφικὴ ἐλάλει, φαντάζεται τὶς ἐπὶ μίαν στιγμὴν ὅτι ἀκούει τὸ «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ»!
Ἐν τῷ μέσῳ δὲ κρέμαται ὁ μέγας ὀρειχάλκινος καὶ πολύκλαδος πολυέλαιος, καὶ ὁλόγυρα ὁ κρεμαστὸς χορός, μὲ τὰς εἰκόνας τῶν Προφητῶν καὶ Ἀποστόλων, ὑφ᾿ ὃν ἐτελοῦντο τὸ πάλαι οἱ σεμνοὶ γάμοι τῶν χριστιανικών ἀνδρογύνων. Καὶ ὁλόγυρα αἱ μορφαὶ τῶν Μαρτύρων, Ὁσίων καὶ Ὁμολογητῶν».

Η αγάπη την νέων για τη θάλασσα
Από το «Όνειρο στο κύμα»

«Εγύρισα οπίσω, κατέβην πάλιν τον κρημνόν, κ έφθασα κάτω εις την θάλασσαν. Την ώραν εκείνην είχε βασιλέψει ο ήλιος, και το φεγγάρι σχεδόν ολόγεμον ήρχισε να λάμπη χαμηλά, ως δύο καλαμιές υψηλότερα από τα βουνά της αντικρινής νήσου. Ο βράχος ο δικός μου έτεινε προς βορράν, και πέραν από τον άλλον κάβον προς δυσμάς, αριστερά μου, έβλεπα μίαν πτυχήν από την πορφύραν του ήλιου, που είχε βασιλέψει εκείνην την στιγμήν.
Ήτον η ουρά της λαμπράς αλουργίδος που σύρεται οπίσω, ή ήτον ο τάπης, που του έστρωνε, καθώς λέγουν, η μάννα του, διά να καθίση να δειπνήση.
* * *
Επέταξα αμέσως το υποκάμισον μου, την περισκελίδα μου, κ' έπεσα εις την θάλασσαν. Επλύθην, ελούσθην, εκολύμβησα επ' ολίγα λεπτά της ώρας. Ησθανόμην γλύκαν, μαγείαν άφατον, εφανταζόμην τον εαυτόν μου ως να ήμην έν με το κύμα, ως να μετείχαν της φύσεως αυτού, της υγράς και αλμυράς και δροσώδους. Δεν θα μου έκανε ποτέ καρδιά να έβγω από την θάλασσαν, δεν θα εχόρταινα ποτέ το κολύμβημα, αν δεν είχα την έννοιαν του κοπαδιού μου.
* * *
Την ανεγνώρισα πάραυτα εις το φως της σελήνης το μελιχρόν, το περιαργυρούν όλην την άπειρον οθόνην του γαληνιώντος πελάγους, και κάμνον να χορεύουν φωσφορίζοντα τα κύματα. Είχε βυθισθή άπαξ καθώς ερρίφθη εις την θάλασσαν, είχε βρέξει την κόμην της, από τους βοστρύχους της οποίας ως ποταμός από μαργαρίτας έρρεε το νερόν, και είχεν αναδύσει• έβλεπε κατά τύχην προς το μέρος όπου ήμην εγώ, κ' εκινείτο εδώ κ' εκεί προσπαίζουσα και πλέουσα. Ήξευρε καλώς να κολυμβά».

Έτσι φανταστήκαμε τη Μοσχούλα
(κείμενο: «Όνειρο στο κύμα»)


ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ

1) ΤΟ ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣ : Ο πνιγμός της Ακριβούλας


«Κ' η φώκη, καθώς είχεν έλθει έξω εις τα ρηχά, ηύρε το μικρόν πνιγμένον σώμα της πτωχής Ακριβούλας, και ήρχισε να το περιτριγυρίζη και να το μυρολογά, πριν αρχίση το εσπερινόν δείπνον της.
Το μοιρολόγι της φώκης, το οποίον μετέφρασεν εις ανθρώπινα λόγια εις γέρων ψαράς, εντριβής εις την άφωνον γλώσσαν των φωκών, έλεγε περίπου τα εξής:

Αυτή ήτον η Ακριβούλα
η εγγόνα της γριά-Λούκαινας.
Φύκια 'ναι τα στεφάνια της,
κοχύλια τα προικιά της...
Κ' η γριά ακόμα μοιρολογά
τα γεννοβόλια της τα παλιά.
Σαν νά 'χαν ποτέ τελειωμό
τα πάθια κ' οι καημοί του κόσμου».

2) Η ΦΟΝΙΣΣΑ : Ο πνιγμός της φόνισσας
«Η γραία Χαδούλα εύρε τον θάνατο εις το πέραμα του Αγίου Σώστη, εις τον λαιμόν τον ενώνοντα τον βράχον του ερημητηρίου με την ξηράν, εις το ήμισυ του δρόμου, μεταξύ της θείας και της ανθρωπίνης δικαιοσύνης».

ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΙ ΘΡΥΛΟΙ
1) Άνθος του Γιαλού : Ο θρύλος της Λουλούδως
2) Το αγνάντεμα : Ο θρύλος της Φλανδρώς

ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ ΝΗΣΙΩΤΩΝ

1. «Στο Χριστό στο Κάστρο»
«Όνειρο στο κύμα»

Βοσκοί, γεωργοί και ξυλοκόποι. Άνθρωποι απλοϊκοί, αγνοί στην ψυχή, δεμένοι με τη φύση την οποία αγαπούν σα μάνα. Με βαθιά πίστη στο θεό που τον έχουν μοναδικό στήριγμα και καταφυγή στη δύσκολη ζωή τους.
Ευσεβείς ιερείς όπως ο Παπά-Φραγκούλης, οι οποίοι στέκονται πάντα δίπλα στο ποίμνιό τους με όποια μέσα διαθέτουν. Αυτοί ενδυναμώνουν την πίστη στο Θεό και την αλληλεγγύη μέσα στην κλειστή κοινωνία της Σκιάθου.

2. «Όνειρο στα χιόνια»

Απόμαχοι ναυτικοί, όπως ο μπάρμπα-Γιαννιός ο Έρωντας, που έχουν βρει στερνό καταφύγιο στο νησί, προσπαθώντας να ξεχάσουν τα παλιά τους βάσανα και να επουλώσουν τις πληγές της βασανισμένης τους ζωής.

«Φόνισσα»
«Έρως – Ήρως»

Καραβομαραγκοί στους ταρσανάδες της Σκιάθου, όπου κατασκευάζονταν με εξαιρετική τέχνη όλα τα γοργοτάξιδα σκαριά των ιστιοφόρων.

Γυναίκες βασανισμένες με πολυμελείς οικογένειες, καταπιεσμένες, ταλαιπωρημένες αλλά και δυνατές. Υφαίνουν τις προίκες των κοριτσιών, βοηθούν στη γέννα τις επίτοκες, γιατρεύουν με βότανα τους αρρώστους (Φραγκογιαννού).

Κορίτσια συνεσταλμένα, ευαίσθητα και υπάκουα. Η μάνα τους τους βρίσκει ένα «καλό γαμπρό» για να τις αποκαταστήσει. Εκείνες εκτελούν την εντολή της μάνας χωρίς να έχουν το δικαίωμα να εκφράσουν την προσωπική τους γνώμη ή τα αισθήματά τους (Αρχοντούλα) στο κείμενο: «Έρως – Ήρως».

Κουτσομπόλες γειτόνισσες που με κάθε ευκαιρία βγαίνουν για να σχολιάσουν τους συγχωριανούς τους (Έρως – Ήρως).

ΗΘΗ – ΕΘΙΜΑ – ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ

Από το κείμενο: «Έρως – Ήρως»

1. Τα έθιμα του γάμου και οι ευχές προς τους νεόνυμφους.
2. Οι θαλάσσιες μεταφορές με βάρκες και η επικοινωνία με τις απέναντι ακτές του Παγασητικού.
3. Τα παιχνίδια των παιδιών κοντά στη θάλασσα. Τα αγόρια από μικρά παίζουν με βάρκες και καΐκια και μαθαίνουν όλες τις μεθόδους ψαρέματος.

Από τα κείμενα: «Το αγνάντεμα»
«Στο Χριστό στο Κάστρο»

1. Οι λειτουργίες σε μακρινά ξωκλήσια. Τα τάματα των πιστών.
2. Τα «βλογούδια», δηλαδή η προσφορά άρτων σφραγισμένων με σταυρό στις οικογένειες των ιερέων κατά τη διάρκεια του Σαρανταημέρου.

Από το κείμενο: «Έρωτας στα χιόνια»

1. Το άλεσμα των σιτηρών σε Χειρόμυλους.
2. Οι ερωτευμένοι εκφράζουν τα αισθήματά τους προς την αγαπημένη τους με τραγουδάκια όπως στην περίπτωση του μπάρμπα-Γιάννου:
«Σοκάκι μου μακρύ-στενο με τη κατεβασιά σου
Κάμε κι εμένα γείτονα με τη γειτόνισσά σου»

Από το κείμενο: «Όνειρο στο κύμα»

1. Οι βοσκοί παίζουν σουραύλι καθώς βόσκουν τα πρόβατά τους.
2. Τα «φιλέματα». Η Μοσχούλα φιλεύει το βοσκόπουλο πετιμέζι για να τον ευχαριστήσει όταν εκείνος της παίζει έναν ωραίο σκοπό με το σουραύλι του.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΣΚΙΑΘΙΤΕΣ
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΤΟΥΣ ΑΠΕΥΘΥΝΑΜΕ

Α. ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΚΑΙ ΣΚΙΑΘΟΣ

1. Διαβάζουν οι σύγχρονοι σκιαθίτες, και κυρίως τα νέα παιδιά, τα έργα του Παπαδιαμάντη;

Μας απάντησαν δυο άνθρωποι: ο πρώτος είπε: «οι νεότεροι όχι τόσο, επειδή βαριούνται αλλά οι παλαιότεροι των 50 και άνω ετών, ναι». Ο δεύτερος είπε: «ναι, διαβάζονται από τους νέους και διαβάζονται και στα σχολεία της Σκιάθου. Επίσης διαβάζονται και κάθε Κυριακή στις εκδηλώσεις που γίνονται στο πολιτιστικό κέντρο».

2. Μπορούμε να βρούμε σήμερα στη Σκιάθο τα τοπωνυμία που συναντήσαμε στα διηγήματα;

Λάβαμε απάντηση από έναν άνθρωπο ο όποιος είπε πως ναι, υπάρχουν. (π.χ. το κάστρο από το διήγημα ''στο χριστό στο κάστρο'' υπάρχει.)

3. Τα πρόσωπα των διηγημάτων, καθώς και ονόματα, είναι πραγματικά ή φανταστικά;

Μας απάντησαν δυο άνθρωποι: οι απαντήσεις και των δυο ήταν πως είναι πραγματικά και πήγαζαν από τη καταγραφή του Παπαδιαμάντη, την οποία έκανε παρακολουθώντας τους ανθρώπους γύρω του. ‘Όμως, άλλες φορές τα ονόματα ήταν φανταστικά.

4. Υπάρχουν σήμερα παραδοσιακά επαγγέλματα όπως ψαράς, βοσκός, ξυλοκόπος, μυλωνάς, καραβομαραγκός;

Υπάρχουν, αλλά σιγά- σιγά εξαφανίζονται.

5. Τηρούνται ακόμα τα ήθη και τα έθιμα που γνωρίσαμε στα κείμενα του Παπαδιαμάντη;

Τα περισσότερα ναι. Για παράδειγμα οι ιεροτελεστίες συνεχίζονται ακόμα. Στα εξωκλήσια το χειμώνα μαζεύεται το χωριό και ψέλνουν. Ο επιτάφιος διαρκεί από 1,5-3,5 ώρες και διασχίζουν τα σοκάκια μέχρι να συναντηθούν οι δύο εκκλησίες. Ακόμα, υπάρχουν σύλλογοι γυναικών που ασχολούνται με τη Σκιάθο.

6. Γνώρισαν κάποιοι πρόγονοι σας τον Παπαδιαμάντη;

Μια απάντηση που πήραμε ήταν πως και βέβαια τον γνώρισαν πρόγονοι του όπως η μητέρα του και η θεία του, οι οποίες του είχαν πει πως ήταν μόνος και έπινε, κάπνιζε, άκουγε και κατέγραφε διάφορα προβλήματα των χωρικών. Άλλος μας είπε πως δεν έχει ακούσει κάτι, ενώ άλλοι μας απάντησαν όχι διότι η καταγωγή τους δεν ήταν από τη Σκιάθο.

7. Υπάρχουν πληροφορίες για τη ζωή του στη Σκιάθο; Σε ποιο ναό εκκλησιαζόταν; Σε ποιό καπηλειό σύχναζα; Με ποιούς συναναστρεφόταν;

Μας απάντησαν πως ναι, υπάρχουν. Συγκεκριμένα συναναστρεφόταν με φτωχούς και καθημερινούς ανθρώπους. Επίσης, σύχναζε σε μια ταβέρνα ακριβώς απέναντι από το σπίτι του και ήταν πολύ μοναχικός. Επίσης, πήγαινε στην εκκλησία του πατέρα του όπου έψελνε και το καπηλειό που σύχναζε ονομαζόταν «Μαρουσιώτη».


Β. Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΣΚΙΑΘΟΣ

8. Ποιές είναι οι πηγές εισοδήματος στη σύγχρονη Σκιάθο;

Η απάντηση που πήραμε ήταν ο τουρισμός και η αλιεία σε πολύ μικρό βαθμό, ενώ παλιότερα η γεωργία, η κτηνοτροφία και η αλιεία.

9. Υπάρχει τουρισμός (εξωτερικός-εσωτερικός); Ποιός υπερισχύει;

Πήραμε μια απάντηση πως ναι υπάρχει και οι περισσότεροι είναι ξένοι άνθρωποι. ‘Άλλοι, όμως, μας απάντησαν ότι και οι δύο υπερισχύουν.

10. Προστατεύονται τα δάση της Σκιάθου; Με ποιους τρόπους;

Πήραμε μια απάντηση πως ναι, προστατεύονται και επιπλέον πως είναι ενταγμένα σε Ευρωπαϊκά προγράμματα όπως το natura κ.α.. Άλλοι μας απάντησαν πως δεν προστατεύονται όσο θα έπρεπε.

11. Υπάρχουν προβλήματα ρύπανσης των ακτών ή των εδαφών της Σκιάθου;

Πήραμε μια απάντηση πως όχι σε μεγάλο βαθμό, αφού οι ακτές προστατεύονται.

12. Υπάρχει βιολογικός καθαρισμός των λυμάτων;

Λάβαμε μια απάντηση πως ναι υπάρχει ένας και μάλιστα τελειώνει και ο δεύτερος.

13. Γίνεται ανακύκλωση;

Μας απάντησαν πως όχι, δεν γίνεται εξαιτίας της κακής οργάνωσης.

(Σχολικό έτος 2009-2010, Γυμνάσιο Κερατέας, Περιβαλλοντικό πρόγραμμα: «Γη και θάλασσα της Κερατέας: Περιήγηση στο περιβάλλον, στην τέχνη και την Ιστορία», Περιβαλλοντική ομάδα Β΄ τάξης).

ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ – ΒΗΜΑ ΠΡΟΣ ΤΗ ΣΩΣΤΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ

Το Υπουργείο Παιδείας προγραμματίζει για το ερχόμενο σχολικό έτος την πιλοτική εισαγωγή της αυτοαξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου στη σχολική μονάδα, με στόχο: «να αναδείξει τη σχολική μονάδα ως βασικό φορέα προγραμματισμού και υλοποίησης του εκπαιδευτικού έργου και να βελτιώσει την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης». «Βασική επιδίωξη του Υπουργείου είναι η ενδυνάμωση της σχολικής μονάδας και των παραγόντων που την συναποτελούν (εκπαιδευτικοί, μαθητές, γονείς), οι οποίοι με τις δράσεις τους να οδηγηθούν σε μια αποτελεσματική οργάνωση, διοίκηση και διαχείριση της σχολικής μονάδας».
Ειδικότερα η αυτοαξιολόγηση της σχολικής μονάδας σύμφωνα με τον προγραμματισμό, περιλαμβάνει τους τομείς που αφορούν τα μέσα και τους πόρους της Σχολικής Μονάδας, τη διοίκηση της Σχολικής Μονάδας, το κλίμα και τις σχέσεις μεταξύ των παραγόντων της εκπαιδευτικής κοινότητας, τις Εκπαιδευτικές διαδικασίες και τα Εκπαιδευτικά αποτελέσματα.
Αν κάνουμε μια αναδρομή στο παρελθόν θα θυμηθούμε (ο γράφων ως μαθητής) τον αυταρχικό θεσμό του Επιθεωρητή, ο οποίος ήλεγχε και βαθμολογούσε την εκπαιδευτική επάρκεια των καθηγητών. Ο θεσμός αυτός λειτούργησε για πολλά χρόνια, αλλά η χρησιμότητά του υπήρξε αμφίβολη αφού είχε ως κύριο στόχο τον έλεγχο του εκπαιδευτικού και όχι την βελτίωση της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Στην χώρα μας, μέσα στην απαράδεκτη ισοπεδωτική λογική της κατάργησης κάθε υποτιθέμενης αυταρχικής και συντηρητικής δομής και στη Δημόσια Εκπαίδευση επικράτησε στα χρόνια της Μεταπολίτευσης η αναξιοκρατία, η κατάργηση της ιεραρχία και η απαξίωση του εκπαιδευτικού και του Δημόσιου Σχολείου. Μέσα από τις κομματικές διαδρομές υπηρετήθηκαν αλλότριοι στόχοι έξω από τη σχολική ζωή με συνέπεια να αποδυναμωθεί η δυνατότητα ουσιαστικών παρεμβάσεων βελτίωσης της παρεχόμενης Εκπαίδευσης και οι μαθητές αλλά και οι γονείς να βιώνουν ένα Σχολείο που δεν ικανοποιεί τις ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας, δεν προσφέρει βαθιά και ουσιαστική γνώση.
Μέσα από αυτή την πορεία των 35 χρόνων της συνεχώς υποβάθμισης της Δημόσιας Εκπαίδευσης, αναδείχτηκε η τραγική ευθύνη των κομματικά οργανωμένων συντεχνιών και βέβαια η έλλειψη οράματος, στρατηγικής και συστηματικής οργάνωσης και στόχων από την Πολιτεία.
Την τελευταία δεκαετία επιχειρήθηκε η αναβάθμιση του Δημόσιου Σχολείου, με την επιλογή των καθηγητών με τους διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ, με τη εισαγωγή νέων τεχνολογιών, με την επιμόρφωση των στελεχών, με την αλλαγή των αναλυτικών προγραμμάτων, αλλά οι προσπάθειες ήταν αποσπασματικές, ενταγμένες σε πρόσκαιρη χρηματοδότηση από Ευρωπαϊκά προγράμματα, χωρίς ξεκάθαρους στόχους, με συνέπεια να μη αποδώσουν τα αναμενόμενα. Η κυριότερη αιτία της αποτυχίας ήταν η νοοτροπία της στείρας άρνησης στην εισαγωγή κάθε νέας ιδέας, κυρίως από τις κομματικές συνδικαλιστικές ηγεσίες, που εγκλωβισμένες στις ιδεοληψίες τους δεν ήταν σε θέση να δουν την τραγική απαξίωση που οι ίδιοι προκάλεσαν. Έχουν τραγικές ευθύνες, αποτελούν και εκφράζουν μειοψηφικές γνώμες και επιδεικνύουν πλήρη ανεπάρκεια στις σημερινές αυξημένες απαιτήσεις της κοινωνίας και των Λειτουργών της Δημόσιας Εκπαίδευσης. Εκφράζουν τον εαυτό τους και τα κόμματα που με προσήλωση υπηρετούν, δεν είναι σε θέση να αφουγκραστούν τις αγωνίες των εκπαιδευτικών της τάξης, που αγωνιούν καθημερινά μαζί με τους μαθητές τους κάτω από φοβερά αντίξοες συνθήκες. Στο σημερινό σχολείο δεν έχουν γνώμη, ούτε θέση οι τωρινές συνδικαλιστικές ηγεσίες. Μόνο αν κάνουν την αυτοκριτική τους, αν ζητήσουν συγνώμη από τους χιλιάδες των καθηγητών, αν απαγκιστρωθούν από τα κόμματα και αν υπηρετήσουν με συνέπεια το λειτούργημα του καθηγητή μπορούν να κοιτούν στα μάτια τους συναδέλφους και να παλέψουν για τα συμφέροντα του κλάδου, για την αναβάθμιση του Δημόσιου Σχολείου, για το καλό των μαθητών και της δοκιμαζόμενης ελληνικής κοινωνίας.
Η κατάσταση στο Δημόσιο Σχολείο έφτασε σε οριακό σημείο, σε μια καμπή και πρέπει να ληφθούν σημαντικές αποφάσεις, που θα βάλουν τις βάσεις για το Σχολείο του 21ου αιώνα. Στο νέο Σχολείο δεν έχει θέση η αναξιοκρατία, το ρουσφέτι, ο κομματισμός, η αναξιοπιστία, η χαλαρότητα, αλλά η συλλογική δράση, η συνεργασία, ο σεβασμός στους κανόνες, η προσήλωση στους στόχους, η ανάδειξη του μαθητή ως κέντρο της Σχολικής ζωής μέσα από την διεπιστημονική δράση. Στο νέο σχολείο θα γίνεται αξιολόγηση, απολογισμός και επανατροφοδότηση. Χωρίς αυτά τα τρία βασικά συστατικά δεν μπορεί το σύγχρονο Σχολείο να επιτελέσει το ρόλο τους στην κοινωνία. Όλοι οι εμπλεκόμενοι, Πολιτεία, καθηγητές, γονείς και μαθητές πρέπει να εργαστούν από κοινού για την δημιουργία ενός Δημόσιου Σχολείου που θα απευθύνεται σε όλους του μαθητές, χωρίς διακρίσεις, χωρίς αποκλεισμούς και θα είναι ανταγωνιστικό ως προς την ποιότητα και την υψηλού κύρους παρεχομένη εκπαίδευση.
Αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί έξω από τις τοπικές κοινωνίες και την τοπική αυτοδιοίκηση. Τα Σχολεία είναι οργανισμοί που αντικατοπτρίζουν τα προβλήματα της κάθε τοπικής κοινωνίας και συνεπώς έχουν διαφορικές ανάγκες παρέμβασης. Αν θέλουμε ένα Δημόσιο Σχολείο, που θα είναι κύτταρο κοινωνικών αλλαγών και παρεμβάσεων μέσα από την παρεχόμενη μόρφωση και την ελεύθερη διακίνηση ιδεών, με στόχο την καλυτέρευση της κοινωνίας, πρέπει η κάθε Σχολική μονάδα να καταγράψει τα προβλήματα, να προτείνει διορθωτικές ενέργειες και λύσεις σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς. Έτσι θα αναδειχθεί η κάθε Σχολική μονάδα και ο απολογισμός θα είναι θετικός μετά από κάθε παρέμβαση. Για να μην έχουμε Σχολεία διαφορετικών ταχυτήτων και μεγάλων αντιθέσεων, πρέπει από την Πολιτεία να υπάρχει σαφές πλαίσιο και προσήλωση στους συμφωνηθέντες στόχους, με αντικειμενική και επιστημονική τεκμηρίωση της αξιολόγησης και των ενδεδειγμένων ενεργειών και το κυριότερο παρέμβαση με επιστημονικό προσωπικό, πόρους και υλικοτεχνική υποδομή εκεί που θα αναδειχθούν τα μεγαλύτερα προβλήματα. Έτσι, μέσα από την βελτίωση του σχολικού περιβάλλοντος θα οδηγηθούμε στην εξάλειψη κοινωνικών προβλημάτων που αφορούν στην μόρφωση των παιδιών, στην επανένταξη περιθωριακών μαθητών, την αποδοχή των μεταναστών, στην διαχείριση του περιβάλλοντος, στην συμμετοχή στα κοινά μέσα από τους συλλόγους γονέων. Πρέπει κάθε στιγμή να γνωρίζουμε ότι ένα υγιές Σχολείο αντικατοπτρίζει μια υγιή και ακμάζουσα κοινωνία.
Έχοντας όλα αυτά υπόψη μας μπορούμε και πρέπει να είμαστε θετικοί στην εισαγωγή της αυτοαξιολόγησης της Σχολικής μονάδας. Η ενέργεια αυτή του Υπουργείου Παιδείας αποτελεί βήμα προς τη σωστή κατεύθυνσης και καλώ όλους τους συναδέλφους να την στηρίξουν. Οι αντίθετες φωνές είναι πολλές, κυρίως από συνδικαλιστές που διαπιστώνουν ότι δεν προβλέπεται ρόλος γι’ αυτούς στο νέο Σχολείο. Εξάλλου τι ρόλο θα μπορούσαν να έχουν οι κομματικοδίαιτοι εργατοπατέρες σε ένα ανοιχτό, προοδευτικό, υψηλής ποιότητας, αναβαθμισμένο Σχολείο. Η εσωτερική αξιολόγηση, όπως προτάθηκε και πιθανότατα θα εφαρμοστεί ακολουθεί τα ποιοτικά πρότυπα ISO, όπως εφαρμόζονται και αφορούν οργανωτικά, διοικητικά και διαχειριστικά θέματα. Αποτελεί την αναγκαία βάση προκειμένου να έχουμε ασφαλή συμπεράσματα και θα οδηγηθούμε στην δεύτερη φάση των διαρθρωτικών αλλαγών και παρεμβάσεων με στόχο την βελτίωση του σχολικού περιβάλλοντος και της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Όλοι οι σοβαροί οργανισμοί, μεγάλα Πανεπιστήμια του εξωτερικού και αρκετά Ιδιωτικά Σχολεία στον τόπο μας λειτουργούν με τα πρότυπα ISO 9001 και 14001 και με αυτό τον τρόπο είναι σε θέση να ελέγχουν και να διατηρούν την ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών. Ποιος είναι ο λόγος να υστερεί το Δημόσιο Σχολείο, το οποίο διαθέτει άριστο και έμπειρο εκπαιδευτικό προσωπικό και εξαιρετικό μαθητικό δυναμικό. Οι μαθητές των Δημόσιων Σχολείων και μάλιστα επαρχιακών σχολείων είναι που καταλαμβάνουν τις πρώτες θέσεις των Πανεπιστημίων μας και αριστεύουν στον επαγγελματικό στίβο. Τι έχουμε να φοβηθούμε από την αξιολόγηση, την προοπτική να γίνουμε καλύτεροι, να βελτιωθούμε; Δεν είναι δυνατό να πορευτούμε στο σύγχρονο και απαιτητικό παγκόσμιο περιβάλλον με την νοοτροπία της δεκαετίας του ’80 και του ’90, που με την κομματική επέλαση κατέρρευσε η δημόσια διοίκηση και απαξιώθηκε το Δημόσιο Σχολείο. Σήμερα είναι επιτακτική ανάγκη να ενωθούν στην κοινή προσπάθεια όλοι όσοι αγαπούν, νοιάζονται, μοχθούν και αγωνίζονται για να βελτιώσουν το Δημόσιο Σχολείο και να εμφυσήσουν ιδανικά και αρχές στους μαθητές. Δεν υπάρχει κανείς λόγος άρνησης στην αξιολόγηση, το σχολείο δεν κινδυνεύει από τους χορηγούς, αλλά από την απραξία, την νωθρότητα της σκέψης, την αναποτελεσματική διαχείριση, την κομματική νοοτροπία, την στείρα άρνηση, την ισοπέδωση προς τα κάτω, την καταπίεση των αρίστων, την κοινωνική απαξίωση.
Αναρωτιούνται κάποιοι: «Με πιστοποιητικά ποιότητα»....το αυριανό σχολείο; Η απάντηση: ΝΑΙ με πιστοποιητικά ποιότητα, γιατί αυτά με επιστημονικό και αντικειμενικό τρόπο θέτουν τα κριτήρια και τις βάσεις για την επιτυχή διοικητική διαχείριση, την αξιοπιστία και την βελτίωση της παρεχόμενης εκπαίδευσης. ΝΑΙ με πιστοποιητικά ποιότητας γιατί τα απαιτεί η κοινωνία. Πραγματικά σήμερα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά απαιτούνται σε όλες τις πτυχές της κοινωνικής ζωής. Νοσοκομεία, μικροβιολογικά και αιματολογικά εργαστήρια, διαγνωστικά κέντρα, βιομηχανίες, βιοτεχνίες, καταστήματα πώλησης, τουριστικά θέρετρα, προϊόντα και υπηρεσίες προσφέρονται με πιστοποιητικά ISO. Θα μου πείτε αποτελεί καταναλωτικό προϊόν η Παιδεία και πρέπει να λειτουργεί με ISO. Η απάντηση είναι απλή, η ΥΓΕΙΑ και η ΠΑΙΔΕΙΑ είναι αγαθά που πρέπει να προσφέρονται από την Πολιτεία σε όλους τους πολίτες σε υψηλή ποιότητα, χωρίς περιορισμούς και εξαιρέσεις. Σε αυτή την προσπάθεια δεν έχουν θέση οι πειραματισμοί και οι υπόγειες διαδρομές του παρελθόντος, αλλά η εξασφάλιση της ποιότητας, που μπορεί να γίνει εφικτή μόνο αν ακολουθούμε αντικειμενικούς κανόνες και λειτουργούμε όχι μέσα σε ένα πλαίσιο αυθαιρεσίας, αλλά με επιστημονικά κριτήρια μέσα στο πλαίσιο προτυποποιημένων διαδικασίων.
Η Ελλάδα βρίσκεται κάτω από το μέσο όρο των 26 χωρών στις επιδόσεις των μαθητών στα μαθηματικά, στις αναγνωστικές ικανότητες, στις θετικές επιστήμες, στα ποσοστά συμμετοχής παιδιών 3 – 6 ετών στην προσχολική εκπαίδευση, στις δαπάνες ανά μαθητή. Είναι συνεπώς επιτακτική η ανάγκη παρεμβάσεων και η αυτοαξιολόγηση των Σχολικών Μονάδων αποτελεί χρυσή ευκαιρία για την καταγραφή των επιμέρους προβλημάτων μέσα στην κοινωνία του σχολείου και την δρομολόγηση λύσεων που θα βγάλουν το Σχολεία από το σημερινό αδιέξοδο και θα το οδηγήσουν στον 21ο αιώνα.

Στο σημείο αυτό πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί. Η ενασχόληση μέσα στο σχολείο είναι πολυσύνθετη και με φοβερές αντιθέσεις, αφού αφορά στην προσωπικότητα των μαθητών και στις κοινωνικές και οικογενειακές αντιθέσεις που αναγκαστικά εισέρχονται στο σχολικό περιβάλλον. Η δουλειά του εκπαιδευτικού είναι δύσκολη και απαιτητική και είναι δύσκολο να προτυποποιηθεί. Συνεπώς, πρέπει εξαρχής να οριοθετηθεί ο ρόλος και η αρμοδιότητα των εκπαιδευτικών, των γονέων και της Πολιτείας (Κεντρική διοίκηση και τοπική Αυτοδιοίκηση). Η υλικοτεχνική υποδομή και η ανεύρεση πόρων για την Παιδεία και την Σχολική Μονάδα πρέπει να είναι αρμοδιότητα της Πολιτείας. Ο χαρακτήρας της δωρεάν Παιδείας και των ίσων ευκαιριών δεν πρέπει να διαταραχθεί και η διανομή των πόρων από τον ιδιωτικό ή δημόσιο τομέα στις Σχολικές Μονάδες πρέπει να γίνεται χωρίς την συμμετοχή των εκπαιδευτικών. Οι καθηγητές θα μπορούν να διαπιστώνουν τα προβλήματα και να συμβάλλουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στην επίλυσή τους μέσα από Σύλλογο των διδασκόντων, χωρίς ατομικές προσεγγίσεις, αλλά με τρόπο ουσιαστικό και επιστημονικά καθοδηγούμενο.
Όλοι οι φορείς που εμπλέκονται στην λειτουργία του σχολείου, είναι επιβεβλημένο σε συνεργασία να ακολουθήσουν την αξιολογική διαδικασία, να καταγράψουν με τρόπο σαφή και αδιαμφισβήτητο όλες τις παραμέτρους της ενδοσχολικής ζωής, έτσι ώστε μακροπρόθεσμα να οδηγηθούμε στη δημιουργία ενός Σχολείου που αρμόζει στην μακραίωνη ιστορία μας και παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην εδραίωση των αρχών, της αξιοκρατίας, της ισονομίας, της αποδοχής της διαφορετικότητας, της κοινωνικής δικαιοσύνης, της ισότητας και συμβάλλει στην ανόρθωση της Κοινωνίας.

ΗΓΕΤΕΣ ΚΑΤΩΤΕΡΟΙ ΤΩΝ ΠΕΡΙΣΤΑΣΕΩΝ

Την τελευταία δεκαετία ζούμε κοσμοϊστορικές αλλαγές στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη Ευρώπη, αλλά και παγκόσμιες ανακατατάξεις. Είναι από αυτές τις περιόδους της ιστορίας, που χαρακτηρίζεται από ανασφάλεια, αβεβαιότητα για το μέλλον, αμφισβήτηση των αξιών, κατάπτωση της ηθικής τάξης, μεγέθυνση της ανισότητας, συσσώρευση του πλούτου στους ολίγους (ολιγαρχία του χρήματος), μεγαλύτερη εξαθλίωση του λαού.

Είναι γνωστό ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται, αλλά δεν διδάσκει. Οι λαοί και οι ηγέτες πέφτουν ξανά και ξανά στα ίδια λάθη, αποτέλεσμα της ανθρώπινης πλεονεξίας και των πρωταρχικών ζωικών ενστίκτων της επικράτησης του δυνατότερου.
Ο άνθρωπος δεν διδάσκεται από τη φύση, όπου δεν επικρατεί ο δυνατότερος, αλλά αυτός που μπορεί να επιβιώνει χάρη στην προσαρμοστική τους ικανότητα. Οι συνθήκες που διαμορφώνονται δεν είναι πάντα οι ίδιες, το περιβάλλον αλλάζει και κάθε φορά έρχονται στο προσκήνιο της ιστορίας δυνάμεις που τη προηγούμενη ιστορική περίοδο ήταν ασήμαντες. Στην ιστορική πορεία είδαμε έθνη και αυτοκρατορίες, κραταιές δυνάμεις να καταρρέουν και έθνη, από το πουθενά, ανυπολόγιστα, να κυριαρχούν. Μπορούμε να θυμηθούμε από την Ιστορία την κατάρρευση της Περσικής αυτοκρατορίας, του κράτους του Μ. Αλεξάνδρου, της Ρωμαϊκής και Βυζαντινής αυτοκρατορίας και από την άλλη πλευρά την κυριαρχία των Αράβων, ενός νομαδικού λαού, των Οθωμανών, των Γερμανικών φύλων στην Ευρώπη και στην Νεώτερη Ιστορία, των Ηνωμένων πολιτειών, των Ρώσων και πρόσφατα των Κινέζων. Η ίδια ακριβώς είναι και η μοίρα ορισμένων δυνατών του χρήματος, που έχουν την αυταπάτη ότι είναι υπεράνω των Βιολογικών νόμων και θα μπορούν να κυριαρχούν για πάντα. Δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν ότι το πολύ-πολύ να κερδίσουν μια αναφορά στην Ιστορία, μόνο αν τα έργα τους διαμόρφωσαν και επηρέασαν την εποχή τους, διαφορετικά θα ξεχαστούν. Άρα, η πραγματική επικράτηση δεν προέρχεται μέσα από τη συσσώρευση πλούτου, αλλά από την προσφορά στον άνθρωπο και από τον αγώνα για την καλυτέρευση της πνευματικής, κοινωνικής και πολιτικής ζωής.
Στην εποχή που διανύουμε κυριαρχούν οι πρόσκαιρες και καιροσκοπικές δυνάμεις, που δεν είναι σε θέση να κατανοήσουν απλές, βασικές αλήθειες. Η ευημερία, όπως την αντιλαμβάνεται ο καθένας και ο πλούτος, δεν είναι αυταπόδεικτος, αλλά καθορίζεται από τις συνθήκες. Πολλές φορές, τον περασμένο αιώνα, συνέβησαν γεγονότα, που είναι γνωστά με τον όρο «οικονομικό κραχ» και σε μια μέρα, άνθρωποι πάμπλουτοι έχασαν τα πάντα. Κάθε φορά μετά από κάποια κρίση, αναδεικνύονται άνθρωποι που χάρη στην προσαρμοστική τους ικανότητα μπόρεσαν να αντέξουν ή άνθρωποι που οι νέες συνθήκες τους ευνοούν και έτσι αναδεικνύονται. Μεγάλου μεγέθους οικονομικές ανακατατάξεις συμβαίνουν περίπου κάθε 10-15 χρόνια και τα γεγονότα και λάθη που οδηγούν σε αυτές είναι τα ίδια κάθε φορά. Το κυριότερο είναι η ανεξέλεγκτη λειτουργία της αγοράς και η χειραφέτησή της από ασήμαντους καιροσκόπους, ανθρώπους με φτωχή πνευματική υπόσταση, που υπηρετούν το προσωπικό τους συμφέρον, ανθρώπους χωρίς οράματα, που θέτουν σε κίνδυνο την κοινωνική συνοχή. Αυτοί οι άνθρωποι, δεν μπορούν να αντιληφθούν ότι χωρίς τις κοινωνίες, χωρίς τους πολίτες δεν έχει κανένα αντίκρισμα ο πλούτος τους. Η πραγματική δύναμη εκπορεύεται από τους λαούς και την διαχειρίζονται οι ηγέτες τους.
Στην Ευρώπη και τον Κόσμο, υπάρχουν αυτή τη στιγμή ηγέτες, κατώτεροι των περιστάσεων που είναι μαριονέτες στα χέρια των καιροσκόπων του χρήματος. Πρέπει να επισημάνουμε ότι οι κερδοσκόποι δεν αποτελούν αναγκαστικά παράγοντα αποσταθεροποίησης, παρά μόνο αν μετατρέπονται σε καιροσκόπους του χρήματος, δηλαδή ανθρώπους που δεν επιδιώκουν μόνο το κέρδος, αλλά την συσσώρευση πλούτου χωρίς σκοπό και χωρίς μελλοντική προοπτική, προκαλώντας στην προσπάθεια τους αυτή ανυπολόγιστη καταστροφή.
Για να αντιμετωπιστούν αυτοί οι άνθρωποι και οι οικονομικοί οργανισμοί που διοικούν πρέπει να απομονωθούν από το ίδιο το σύστημα, τους κανόνες λειτουργία του οποίου θα θέτουν οι υγιείς οικονομικές δυνάμεις. Σε συνθήκες ασυδοσίας και ελλιπούς ελέγχου από την Κρατική εξουσία, βρίσκουν την ευκαιρία να παρεισφρήσουν όσοι χρησιμοποιούν το σύστημα για να υπηρετήσουν το συμφέρον τους. Είναι, δηλαδή, ηλίου φαεινότερο ότι οι καιροσκοπικές κερδοσκοπικές πιέσεις δεν θα είχαν καμιά τύχη αν δεν συνεπικουρούνταν από την κρατική εξουσία. Αυτή τη στιγμή, ορισμένα κράτη, με τις τωρινές ασήμαντες ηγεσίες τους βρίσκονται υπό τον έλεγχο των καιροσκοπικών οικονομικών κεφαλαίων, ανθρώπων που δεν καλούνται να λογοδοτήσουν για την καταστροφική δράση τους στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα.
Η χώρα μας βρίσκεται στη μέση αυτής της επίθεσης και της οικονομικής κρίσης και δυστυχώς βρίσκεται ολομόναχη. Η Ευρωπαϊκή οικογένεια, με ηγεσίες κατώτερες των περιστάσεων, πορεύεται χωρίς πυξίδα, προσπαθώντας σπασμωδικά να αντιδράσει. Η Ευρώπη των πεντακοσίων εκατομμυρίων πολιτών, με το μεγαλύτερο ΑΕΠ παγκοσμίως, που αγγίζει τα 18,5 τρισεκατομμύρια δολάρια (το μεγαλύτερο στο Κόσμο), έφτασε στο σημείο να φοβάται να αντιμετωπίσει επιθετικά την κρίση και να απομονώσει τους κερδοσκόπους, θέτοντας σε αμφισβήτηση τον κυριότερο σκοπό της ίδρυσή της, την ευημερία των λαών σε συνθήκες δημοκρατίας, ασφάλειας και συνεργασίας. Καθώς όλα αυτά συμβαίνουν, οι ηγεσίες των Κρατών μελών στέκονται να κοιτούν ανήμπορες, περιμένοντας την βοήθεια να έρθει από πιστωτικούς οργανισμούς και ιδρύματα, τα οποία δημιούργησαν την κρίση. Η Ευρώπη είναι ηγέτιδα δύναμη στον σημερινό κόσμο και είναι καιρός να παίξει αυτό τον ιστορικό ρόλο. Το Ευρώ, το ενιαίο νόμισμα, μπορεί και πρέπει να αποτελέσει το κυρίαρχο νόμισμα, γιατί απλούστατα είναι το νόμισμα της ισχυρότερης οικονομικής ένωσης παγκοσμίως.
Αξίζει στο σημείο αυτό να θυμηθούμε την πορεία της Ευρώπης έως και σήμερα και να δούμε πως μεγάλοι ηγέτες, οραματίστηκαν και οδήγησαν την Ευρώπη.
Η ιδέα της ενωμένης Ευρώπης προέρχεται από μια μεγάλη πολιτική φυσιογνωμία, τον Ουίνστον Τσώρτσιλ (Winston Churchill), το 1945, με την λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου, όταν η Ευρώπη βγαίνει κατεστραμμένη από τον πόλεμο. Αναφέρει ο Τσώρτσιλ: «Η Ευρώπη μπορεί να ενωθεί μόνο με την από καρδιάς θέληση και την ανάλογη έκφραση της μεγάλης πλειοψηφίας των λαών και πολιτικών δυνάμεων σ’ όλες τις χώρες, τις χώρες που αγαπούν την ελευθερία ασχέτως με το ποιές είναι ή το πως ψηφίζουν».
Στις 9 Μαΐου το 1950 γεννιέται η Ευρωπαϊκή ιδέα με τη διακήρυξη των Σουμάν-Μονέ (R. Shuman & J. Monnet): «Η Ευρώπη δεν θα δημιουργηθεί μονομιάς ούτε ως ένα ενιαίο οικοδόμημα: θα κτιστεί με συγκεκριμένα επιτεύγματα και με τη δημιουργία μιας ουσιαστικής αλληλεγγύης». Με τη Συνθήκη του Παρισιού στις 18/04/1951 αποφασίζουν έξι κράτη (Γαλλία, Γερμανία, Ολλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Ιταλία) να ιδρύσουν την Ευρωπαϊκή κοινότητα άνθρακα & χάλυβα και να προχωρήσουν μαζί, σε μια νέα εποχή διαρκούς συνεργασίας.
Στις 25/03/57 υπογράφεται η Συνθήκη της Ρώμης, όπου ιδρύεται η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ). Η Ελλάδα του Κωνσταντίνου Καραμανλή πρωτοστατεί και στις 30/06/1961 μονογράφεται στις Βρυξέλες η σύνδεση ΕΟΚ-Ελλάδος και η τελική συμφωνία υπογράφεται στην Ελλάδα στις 10/06/1961. Η πορεία αυτή της χώρας μας διακόπτεται από την Χούντα, αλλά με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας υπογράφεται η ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ, στις 28/05/1979, και η χώρα μας γίνεται πλήρες μέλος από 01/01/1981. Την ίδια στιγμή τίθεται σε ισχύ η Ευρωπαϊκή νομισματική μονάδα (ECU), ως Ευρωπαϊκό Νομισματικό Σύστημα με την συμμετοχή οκτώ χωρών.
Μια μεγάλη πολιτική φυσιογνωμία ο Αλτιέρο Σπινέλι, ευρωβουλευτής, δίνει τη ιδέα της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η πτώση του τείχους του Βερολίνου (09/11/1989) και η ενοποίηση της Γερμανίας καθιστά επιτακτική την ανάγκη της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Με την Συνθήκη του Μάαστριχ το Δεκέμβριο του 1991 γεννιέται η Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ευρώπη αποκτά τα οικονομικά και νομισματικά της θεμέλια και ρεαλιστική πολιτική προοπτική. Η Συνθήκη του Άμστερνταμ τον Ιούνιο του 1997, οδηγεί στο Σύμφωνο Σταθερότητας. Τον Μάρτιο του 2000, εισάγεται η Στρατηγική της Λισσαβόνας, που δίνει έμφαση στη γνώση, στις καινοτομίες και έχει ως στόχο να μετατρέψει την Ευρώπη στην πρώτη οικονομική δύναμη. Στο Γκέτεμποργκ το 2001, καθιερώνεται η οικονομική ανάπτυξη με ταυτόχρονη οικολογική αντίληψη με στόχο την αειφόρο ανάπτυξη.
Το 2002 ξεκινά η νέα εποχή για την Ευρώπη, εισάγεται το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα το Ευρώ (€). «Η διαδικασία του Ευρώ στοχεύει στη διαμόρφωση της ειρήνης και της σταθερότητας και την προώθηση της ευημερίας στην Ευρώπη».
Ποιοί ήταν οι ηγέτες που έφτασαν την Ευρώπη στην σημερινή δομή; Σίγουρα δεν ήταν σαν τους σημερινούς άτολμους και ανήμπορους. Ήταν ηγέτες που αποφάσιζαν και καθοδηγούσαν τους λαούς. Μπήκαν μπροστά, γιατί είχαν όραμα και ήταν παντοδύναμοι γιατί η εξουσία τους πήγαζε από το Λαό και ήταν για το Λαό. Δεν υπηρετούσαν τα προσωπικά τους συμφέροντα, ούτε τα συμφέροντα των δυνατών του χρήματος, αλλά μόνο τα συμφέροντα των λαών της Ευρώπης.
Να θυμηθούμε τους Προέδρους της Γαλλικής Δημοκρατίας Βαλερί Ζισκάρ Ντ’Εστέν (Valery Giscard d’Estaing), τον Φρανσουά Μιτεράν (Francois Mitterrand), τους Καγκελαρίους της Γερμανίας Χέλμουτ Σμιθ (Helmut Schmidt), Χέλμουτ Κολ (Helmut Kohl) και Γκέρχαρντ Σρέντερ (Gerhard Schroder), τους Πρωθυπουργούς της Μεγάλης Βρετανίας Μάργαρετ Θάτσερ (Margaret Thatcher) και Τζον Μέιτζορ (John Major), τους Προέδρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Commission) Ντελόρ (Jacques Delor) και Πρόντι (Romano Prodi) και βέβαια αρκετούς ακόμη πρωθυπουργούς και ηγέτες των άλλων Ευρωπαϊκών λαών που μοιράστηκαν τα ίδια οράματα με αυτούς. Αν συγκρίνουμε αυτούς τους ηγέτες που έφτασαν την Ευρώπη κοντά στον αρχικό όραμα των Τσώρτσιλ και Σουμάν, που δεν ήταν άλλο από την πολιτική της ενοποίηση, με τους σημερινούς ηγέτες θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε γιατί η Ευρώπη σήμερα περνάει αυτή τη μεγάλη κρίση. Η Ευρώπη έχει κρίση ηγεσίας και αυτό οδήγησε στο σημερινό αδιέξοδο.
Η τελευταία συνεισφορά των μεγάλων ηγετών της Ευρώπης ήταν η δημιουργία του Ευρωπαϊκού Συντάγματος, το στάδιο δηλαδή πριν την πολιτική ενοποίηση. Ο Ζισκάρ ντ’Εστέν, ως πρόεδρος της συνέλευσης που έδωσε το Σύνταγμα στη Ευρώπη, τον Ιούνιο του 2003, στη Θεσσαλονίκη, αναφέρει: «Εάν αποτύχουμε θα αυξήσουμε την σύγχυση γύρω από την Ευρωπαϊκή ενοποίηση. Εάν πετύχουμε σε 25 ή 50 χρόνια, διάστημα που μπορεί να φαίνεται μακρύ, αλλά που είναι όσος καιρός πέρασε από τη συνθήκη της Ρώμης, ο ρόλος της Ευρώπης στον κόσμο θα έχει αλλάξει. Η Ευρώπη θα είναι σεβαστή και θα ακούγεται όχι μόνο ως οικονομική δύναμη, που ήδη αποτελεί, αλλά και ως πολιτική δύναμη».
H Συνταγματική συνθήκη απορρίπτεται και στη Ευρώπη κυριαρχούν οι απόψεις εκείνων που υπηρετούν τα βραχυπρόθεσμα συμφέροντα των χωρών τους ή την προσωπική τους φιλοδοξία να αγκιστρωθούν μονίμως στην εξουσία. Πολιτικών ηγετών χωρίς όραμα για την Ενωμένη Ευρώπη. Την στιγμή αυτή στην Ευρώπη πρωτεύοντα ρόλο διαδραματίζουν οι τραπεζίτες και τα οικονομικά συμφέροντα. Οι λαοί μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα, σημασία έχει η εξασφάλιση των κεφαλαίων. Αυτό όμως είναι καταστροφικό, αφού χωρίς τους λαούς, χωρίς τους πολίτες δεν υπάρχουν κέρδη, παρά μόνο ζημίες. Η αναδιανομή του πλούτου και ο περιορισμός της επιρροής των τραπεζικών και επενδυτικών οργανισμών είναι επιβεβλημένη και μπορεί να βγάλει τις χώρες από την κρίση. Οι ηγέτες της Ευρώπης πρέπει να οδηγήσουν την Ευρώπη στην πολιτική της ενοποίηση.
Το Ευρωπαϊκό οικοδόμημα κινδυνεύει από ανθρώπους όπως ο Mr Bundesbank, Καρλ Ότο Πελ, που με μια βαρυσήμαντη συνέντευξη στο “Spiegel” προφητεύει ακόμη χειρότερες ημέρες για το κοινό νόμισμα, αλλά και την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη: «Υπάρχει κίνδυνος το ευρώ να γίνει ασθενές νόμισμα. Τα θεμέλια του ευρώ μετακινήθηκαν, όταν αποφασίσθηκε από τις κυβερνήσεις να μετατρέψουν τη νομισματική ένωση σε μια ένωση μεταβιβαστικών πληρωμών. Παραβιάζονται όλοι οι κανόνες… Αντίθετα με όλες τις δεσμεύσεις της και παρά τη ρητή απαγόρευση στο καταστατικό της, η ΕΚΤ έχει εμπλακεί στη χρηματοδότηση των κρατών. Προφανώς, όλα αυτά θα έχουν επιπτώσεις. Το ευρώ έχει ήδη βυθισθεί και αυτή η τάση θα μπορούσε να συνεχισθεί, διότι έχουμε εγγυηθεί μια μακρά σειρά αδύναμων νομισμάτων, που ποτέ δεν θα έπρεπε να έχουν ενταχθεί στην Ευρωζώνη. Δεν έπρεπε σε καμία περίπτωση να έχουμε επιτρέψει την είσοδο της Ελλάδας στη ζώνη του Ευρώ…. Θα περίμενα από την Κομισιόν και την ΕΚΤ να έχουν παρέμβει νωρίτερα. Έπρεπε να είχαν καταλάβει, ότι μια μικρή χώρα όπως η Ελλάδα, χωρίς βιομηχανική βάση, δεν θα μπορούσε ποτέ να πληρώσει τα 350 δις. ευρώ του χρέους της».
Ας αναρωτηθούμε όλοι, συγκρίνοντας τα λεγόμενα των Τσώρτσιλ, Σουμάν, Ζισκάρ ντ’Εστεν με αυτά του κυρίου Καρλ Ότο Πελ, που οδηγείται η Ευρώπη αν επιτρέψουμε στους τραπεζίτες να ελέγχουν το Ευρωπαϊκό οικοδόμημα, που χτίστηκε στα αποκαΐδια του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου με τη σκληρή δουλειά και τις θυσίες των λαών της Ευρώπης, για να μπορούν σήμερα κάποιοι να επιχειρηματολογούν και να εργάζονται επιτείνοντας την ανασφάλεια και οδηγώντας σε εξαθλίωση τους λαούς . Σήμερα το διακύβευμα είναι να περιοριστούν τα δικαιώματα των Ευρωπαίων πολιτών και οι Δημοκρατικές ελευθερίες και η Ευρώπη να απολέσει τις ιδρυτικές αρχές της που οραματίστηκαν και έκαναν πράξη οι μεγάλοι ηγέτες της πρόσφατης Ευρωπαϊκής ιστορίας. Σε αυτή την δυσμενή προοπτική οφείλουμε να αντισταθούμε με όλους τους τρόπους. Μέσα από τις δημοκρατικές διαδικασίες οι πολίτες της Ευρώπης, πρέπει να αρθρώσουν πολιτικό λόγο και μέσα από την εκλογική διαδικασία να φέρουν στην εξουσία ηγέτες άξιους συνεχιστές των μεγάλων ευρωπαίων οραματιστών, ανάμεσα στους οποίους βρίσκεται σε εξέχουσα θέση και ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Καραμανλής.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ 2010

Χαρούμενο, ειρηνικό και ευτυχισμένο το 2010. Όλοι μας μέσα από την καρδιά μας ευχηθήκαμε στους ανθρώπους που αγαπάμε, στους συγγενείς και στους φίλους μας. Όλοι ελπίζουμε σε μια καλύτερη χρονιά. Όμως για τους περισσότερους θα είναι μια δύσκολη χρονιά, γεμάτη ανασφάλεια, οικονομική δυσπραγία, άγχος για την καθημερινότητα, αφόρητη πίεση. Ας επιχειρήσουμε να διερευνήσουμε πως διαμορφώθηκε η Ελληνική κοινωνία τα τελευταία τριάντα χρόνια. Τρεις δεκαετίες με διαφορετικά χαρακτηριστικά που οδήγησαν την κοινωνία μας στη σημερινή δύσκολη συγκυρία.
Η δεκαετία του 1981-1990, της ΑΛΛΑΓΗΣ.
Τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης, την επταετία του Κωνσταντίνου Καραμανλή, η Ελληνική κοινωνία έχει βγει με επιτυχία από τη μεγάλη δοκιμασία της μεταδιδακτορικής κρίσης. Με σαφώς καθορισμένες ιδεολογικές γραμμές μεταξύ της παραδοσιακής Δεξιάς, του Κέντρου και της Αριστεράς, με καχυποψία για τις πολιτικές δυνάμεις, αλλά με ισχυρή οικονομική ανάπτυξη, με προοπτική και κοινή συστράτευση οι Έλληνες κατορθώνουν να ξεπεράσουν τις δυσκολίες και η χώρα να οδηγηθεί στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ). Οι Έλληνες απελευθερωμένοι από τις φοβίες τους και τις ανασφάλειες τους αναζητούν νέους ιδεολογικούς προσανατολισμούς.

Τα σοσιαλιστικά ιδεώδη κυριαρχούν ήδη στην Ευρώπη και ο εκφραστή τους στην Ελλάδα, Ανδρέας Παπανδρέου, με νέο πολιτικό λόγο, κατορθώνει να εκφράσει την πλειοψηφία του Ελληνικού λαού. Ο λαός μας, αν και βαθιά συντηρητικός, προσκολλημένος στο «Πατρίς, θρησκεία, οικογένεια», που βλέπει όπως με καχυποψία το Κράτος, πείθεται από το σύνθημα «Αλλαγή» ελπίζοντας ότι ο Ανδρέας Παπανδρέου μπορεί να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ λαού- κράτους, να ανατρέψει το «κατεστημένο» και «συντηρητικό» κράτος και να φέρει το «λαό στην εξουσία». Στην πρώτη τετραετία έχουμε σημαντικές αλλαγές στους θεσμούς της οικογένειας (ισότητα ανδρών - γυναικών), την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης, αναθεώρηση στις εργασιακές σχέσεις και στο ασφαλιστικό, αλλαγή πορείας στην Παιδεία με νέα αναλυτικά προγράμματα και βιβλία και με το νόμο πλαίσιο για τα ΑΕΙ, ανατροπές στην υγεία, με το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) και κρατικοποιήσεις επιχειρήσεων με δυσβάστακτο κόστος όμως στην οικονομία. Τα χρήματα από την ΕΟΚ ρέουν άφθονα, αλλά και ο δανεισμός του κράτους αυξάνεται, ενώ ταυτόχρονα στις κρατικές δομές έχουμε πλήρη εισδοχή του κομματικού μηχανισμού. Οι κλαδικές οργανώσεις του κυβερνώντος κόμματος αποκτούν τεράστια δύναμη, όλος ο κρατικός μηχανισμός μετατρέπεται σε κομματικό μηχανισμό. Το χειρότερο είναι ότι αυτή η νοοτροπία περνάει στους νέους, ο λεγόμενος εκδημοκρατισμός στα Πανεπιστήμια δημιούργησε συνθήκες αναξιοκρατίας. Οι κομματικές νεολαίες των κομμάτων εξουσίας αποκτούν την πλειοψηφία και η παντοκρατορία των αριστερών νεολαιών καταρρέει. Οι νέοι εντάσσονται στις πολιτικές – κομματικές νεολαίες και τις χρησιμοποιούν ως εφαλτήριο για την κατάκτηση κομματικών θέσεων που θα εξασφαλίσουν το μέλλον τους. Η ιεραρχία ξηλώνεται, η διοίκηση ασκείτε από ημετέρους – κομματικά μέλη.
Οι Έλληνες είναι ένας λαός που προσαρμόζεται εύκολα και έχει την ευφυΐα να εκμεταλλεύεται τις καταστάσεις υπηρετώντας το προσωπικό του συμφέρον. Η ιδεολογία έδωσε τη θέση της στην καλοπέραση και τον εύκολο πλουτισμό. Γίνεται ανακατανομή του πλούτου, τα κομματικά στελέχη αποκτούν περιουσίες, ως διευθυντικά στελέχη και οι Νεοέλληνες καταλαβαίνουν ότι η ευημερία τους περνάει μέσα από το κόμμα. Το τραπεζικό σκάνδαλο «Κοσκωτά» έρχεται να επισφραγίσει τη κοινωνική εξέλιξη και την ροπή προς το νεοπλουτισμό και να σηματοδοτήσει την πορεία προς την παρακμή και την ηθική κατάπτωση.
Το πολιτικό σύστημα το 1989-1990 βρίσκεται σε κρίση. Τα δύο αυτά χρόνια είναι καθοριστικά για να διαμορφώσουν στην συνείδηση του Ελληνικού λαού την απαξίωση για τα πολιτικά πρόσωπα. Όλοι πλέον είναι πεπεισμένοι ότι όσοι βρίσκονται στην εξουσία είναι απλοί διαχειριστές χωρίς όραμα για τη χώρα και με ιδιοτελείς στόχους. Η δεκαετία κλείνει με την συγκυβέρνηση ΝΔ-ΚΚΕ, με την παραπομπή του πρώην πρωθυπουργού στο Ανώτατο Ειδικό δικαστήριο. Τα σκάνδαλα, όπως αυτά των υποκλοπών, του Γιουγκοσλαβικού καλαμποκιού και το σκάνδαλο «Κοσκωτά» θα διερευνηθούν από τη βουλή και τα δικαστήρια. Σύνθημα της εποχής «κάθαρση».
Η δεκαετία 1991-2000, της ηθικής παρακμής.
Η Ελληνική κοινωνία είναι σε βαθιά κρίση, διχασμένη σε μεγάλο βαθμό και αυτό αποδεικνύεται από την αποτυχία εκλογής βιώσιμης κυβέρνησης. Η Οικουμενική κυβέρνηση αποτυγχάνει να διαχειριστεί τα μεγάλα ανοιχτά θέματα. Ταυτόχρονα η μεγάλη πρόκληση έρχεται με την πτώση του τείχους του Βερολίνου το Νοέμβριο του 1989, που σηματοδοτεί το τέλος του υπαρκτού Σοσιαλισμού και βυθίζει σε ιδεολογικοπολιτική κρίση ολόκληρο τον κόσμο. Από τη στιγμή αυτή ξεκινά η ασύδοτη φιλελευθεροποίηση που οδήγησε στην οικονομική κρίση και στις κοινωνικές ανισότητες που βιώνουμε σήμερα.
Ο άλλος πόλος εξουσίας, η ΝΔ είναι ήδη έτοιμος να αναλάβει την ευθύνη της διακυβέρνησης. Ο Ελληνικός λαός όμως δεν εμπιστεύεται πλέον τους ηγέτες του. Διαμορφώνεται η πεποίθηση της ατιμωρησίας και της αυθαιρεσίας. Κανείς δεν σέβεται τους νόμους και οι δυνατοί του χρήματος διαπλέκονται με τους αδύναμους πολιτικούς. Παρόλο αυτά τα κομματικά στελέχη της νέας διακυβέρνησης που τόσα χρόνια περίμεναν υπομονετικά στο περιθώριο, αναλαμβάνουν δράση. Το ίδιο σκηνικό, από την άλλη πλευρά. Το κομματικό κράτος καλά κρατεί. Ο χρηματισμός έχει παγιωθεί και διαχέεται όλο και περισσότερο στην Ελληνική κοινωνία. Οι νέοι άνθρωποι της δεκαετίας του ΄80, αποπροσανατολισμένοι, χωρίς ιδεολογική ταυτότητα, αναλαμβάνουν τις θέσεις κλειδιά στο κομματικό κράτος. Οι έχοντες και οι κατέχοντες είναι αυτοί που χαίρουν της εκτιμήσεως και της κοινωνικής αποδοχής. Οι ιδέες και οι προσήλωση στις ηθικές αρχές είναι για τους ανόητους. Η ελληνική κοινωνία πορεύεται μέσα από έντονες αμφισβητήσεις, πάθη και αναστάτωση. Ο Ανδρέας Παπανδρέου απαλλάσσεται από το Ειδικό Δικαστήριο, ενώ η κυβέρνηση της ΝΔ παραπαίει. Η μεγάλη αλλαγή, είναι το άνοιγμα των συνόρων και η αθρόα εισροή οικονομικών μεταναστών που θα αλλάξουν το κοινωνικό περιβάλλον τα επόμενα χρόνια. Το ΠΑΣΟΚ θα κερδίσει τις επόμενες εκλογές και ο Ελληνική κοινωνία θα βρεθεί μπροστά σε νέες προκλήσεις. Με κλονισμένη την υγεία του ο ηγέτης του ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις προκλήσεις. Στην ιστορία του τόπου έχει παρατηρηθεί πολλές φορές όταν οι ηγέτες είναι αδύναμοι να βρίσκουν την ευκαιρία και να ασκούν εξουσία άνθρωποι που ουδέποτε ο λαός τους έδωσε τέτοια αρμοδιότητα. Η περίοδος αυτή κλείνει με το θάνατο του ηγέτη του ΠΑΣΟΚ Ανδρέα Παπανδρέου. Το ΠΑΣΟΚ παραμένει στην εξουσία και οδηγεί τη χώρα σε βελτίωση των οικονομικών μεγεθών, οικονομική ανάπτυξη, μεγάλα δημόσια έργα, αλλά και σε μια σειρά σκανδάλων, με μεγαλύτερο αυτό του χρηματιστηρίου. Χαρακτηριστικό της περιόδου τα χρηματιστηριακά γραφεία και εταιρίες που άνοιγαν από το πουθενά και υπόσχονταν υπέρογκα κέρδη σε όσους ρίσκαραν να επενδύσουν στις φούσκες του χρηματιστηρίου. Περιουσίες χάθηκαν, ενώ μερικοί επιτήδειοι έγιναν πλουσιότεροι. Σε πολλές περιπτώσεις το χρήμα που χάθηκε ή άλλαξε χέρια ο Έλληνας δεν μόχθησε για να το αποκτήσει. Η κοινωνία είχε συνηθίσει στην απόκτηση του εύκολου χρήματος και πλέον δεν ήταν δύσκολο να εξαπατηθεί από ένα οικονομικό σύστημα που πορεύεται χωρίς αρχές στα όρια της νομιμότητας. Μια κοινωνία που φτάνει στο σημείο να μην σέβεται τους μόχθους της, σημαίνει ότι η κοινωνία αυτή βρίσκεται σε παρακμή. Η Ελληνική κοινωνία με μεγάλη ανεκτικότητα αντιμετωπίζει το γεγονός και αυτό αποδεικνύεται στις επόμενες εκλογές που κερδίζει και πάλι το ΠΑΣΟΚ.
Η δεκαετία 2001-2010, της κοινωνικής ανατροπής
Οι Έλληνες δεν μπορούν να διακρίνουν την αλήθεια γιατί σε μεγάλο βαθμό όλοι μας έχουμε ευθύνη για την ηθική παρακμή. Ο καθένας από εμάς στον περίγυρό του, στη δουλειά του, στο δρόμο που κυκλοφορεί, στο περιβάλλον δεν επιδεικνύει τον επαγγελματισμό, τον απαιτούμενο σεβασμό, και την αφοσίωση σε αρχές και αξίες. Επικρατεί σε μεγάλο βαθμό διαστροφή και απαξίωση κάθε τι καλού. Οι «έξυπνοι» είναι αυτοί που σε κάθε περίπτωση βολεύονται και κερδίζουν σε βάρος όλων των υπολοίπων. Είπαμε όμως, ότι οι Έλληνες μπορούμε εύκολα να αλλάζουμε, να προσαρμοζόμαστε στα νέα δεδομένα και ενίοτε να παρουσιαζόμαστε με αξιοθαύμαστη κοινωνική συνοχή και αλληλεγγύη που προκαλεί αισθήματα ευφορίας που γεμίζουν την ψυχή μας. Έτσι, συνέβη την πρώτη περίοδο αυτής της δεκαετίας. Ο στόχος των Ελλήνων οι Ολυμπιακοί αγώνες της Αθήνας. Σπουδαίος στόχος και ευγενικός. Ο Ελληνικός λαός έδωσε τα πάντα και στην ανθρωπότητα χάρισε τους καλύτερους αγώνες όλων των εποχών. Το γεγονός αυτός συνδυάστηκε με την αλλαγή της κυβέρνησης. Η κυβέρνηση βυθισμένη στα σκάνδαλα ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με τα ευγενικά ιδεώδη που κυριαρχούσαν στην Ελληνική κοινωνία. Ο Κώστας Καραμανλής με το σύνθημα «διαφάνεια και καταπολέμηση της διαφθοράς», αλλά και με το «μηδενική ανοχή» κυβέρνησε για τα επόμενα πέντε χρόνια. Τα κομματικά στελέχη και πάλι, υπηρέτησαν τους ιδιοτελείς στόχους τους. Το αποτέλεσμα η κυβέρνηση να καταποντιστεί στις πρόσφατες εκλογές, βυθισμένη στα δεκάδες σκάνδαλα.
Μετά το 2004, στην Ελληνική κοινωνία έχει συντελεστεί μια μεγάλη ανατροπή. Όλο και περισσότεροι Έλληνες ενδιαφέρονται για το κοινό καλό, αναδεικνύουν και υποστηρίζουν εθελοντικά κάθε τι καλό που συμβαίνει στην κοινωνία. Όλο και περισσότεροι Έλληνες λένε «φτάνει πια» η διαφθορά και η απαξίωση των θεσμών. Έχει γίνει συνείδηση στην πλειοψηφία των πολιτών ότι δεν μπορεί να υπάρξει ευημερία χωρίς ηθικές αξίες, χωρίς την προστασία των αδυνάτων, χωρίς αξιοκρατία, χωρίς ευνομία. Στην μεγάλη κοινωνική ανατροπή σημαντικό ρόλο παίζουν οι οικονομικοί μετανάστες. Αποτελούν τα 1/6 του πληθυσμού και αγωνίζονται και διεκδικούν την αποδοχή τους από την ελληνική κοινωνία, την ίση μεταχείριση και την ενσωμάτωσή τους σε αυτή. Όσοι με την συμπεριφορά τους καταπατούν τις αρχές της κοινωνικής συμβίωσης, σταδιακά θα απομονώνονται. Το κοινό καλό αποτελεί προτεραιότητα και μέλημα πρωτίστως των πολιτών.
Ο Γεώργιος Παπανδρέου φαίνεται να διαισθάνθηκε τη θέληση των πολιτών. Το σύνθημα «όλα στο φως» αντιπροσωπεύει την κυρίαρχη άποψη της Ελληνικής κοινωνίας το 2010 και αλλοίμονο αν το κομματικό κράτος, που δειλά αλλά συστηματικά υποσκάπτει την προσπάθεια που μόλις άρχισε, οδηγήσει και πάλι σε αποτυχία. Η κοινωνία των πολιτών που άρχισε να διαμορφώνεται, πρέπει να με κάθε τρόπο να ενισχυθεί, για να διαφυλάξει την πορεία προς την κάθαρση, την διαφάνεια και την πραγματική αλλαγή. Τις κοινωνικές αυτές αλλαγές υπάρχει μια μερίδα συμπολιτών μας που δεν μπορεί να τις διαισθανθεί. Όλοι όσοι βολεύτηκαν τα προηγούμενα χρόνια και έγιναν αποδέκτες προνομίων, δεν μπορούν να αποδεχθούν την νέα πραγματικότητα της Ελλάδας των μεταναστών, των ενεργών πολιτών, της συμμετοχής στα κοινά, της οργάνωσης μέσα από το διαδίκτυο, της ανταλλαγής απόψεων, της τήρησης των νόμων, της ίσης μεταχείρισης, των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων απέναντι στην κοινωνία της οποίας είμαστε μέλη. Είναι όλοι αυτοί οι συμπολίτες μας που συνεχίζουν τα κάνουν τις «δουλειές» τους με αδιαφάνεια και στόχο τον εύκολο και μέγιστο πλουτισμό τους. Στελέχη επιχειρήσεων του δημοσίου, με το μανδύα των εισηγμένων στο χρηματιστήριο εταιρειών, θεώρησαν καλό να πληρώνουν τους εαυτούς τους με εκατοντάδες χιλιάδες Ευρώ το χρόνο και αυτό να γίνεται ανεκτό από το πολιτικό σύστημα. Ανάμεσά τους και αρκετοί πολιτικοί που τα τελευταία χρόνια πολλαπλασίασαν την προσωπική τους περιουσία μέσα από την ενασχόλησή τους με τα κοινά. Είναι κοινό μυστικό ότι η βουλευτική αποζημίωση δεν αρκεί να καλύψει ούτε τα έξοδα των βουλευτών πόσο μάλλον να δημιουργήσει συνθήκες πλουτισμού. Όλοι αυτοί πρέπει κληθούν να πληρώσουν και να επιστρέψουν στο κράτος όσα τα προηγούμενα χρόνια απέκτησαν εμπλεκόμενοι σε ένα σύστημα αδιαφάνειας και κατασπατάλησης του δημόσιου χρήματος.
Στην Ελλάδα του 2010 οι πολίτες έχουν άμεση και γρήγορη πρόσβαση μέσω του διαδικτύου σε κάθε τι που γίνεται στην Ελλάδα και τον Κόσμο. Οι γνώσεις τους και η ενημέρωσή τους πολλές φορές είναι πληρέστερη από πολλούς που έχουν την ευθύνη των αποφάσεων στον τόπο μας. Οι πολίτες απέδειξαν και στις πρόσφατες γενικές εκλογές, αλλά και στις κομματικές εκλογές για την ανάδειξη προέδρου στη ΝΔ ότι αξιολογούν καλύτερα και τιμωρούν όλους όσους επιδεικνύουν αντικοινωνική συμπεριφορά υπηρετώντας το προσωπικό τους συμφέρον. Είναι σαφές ότι οι Ελληνίδες και οι Έλληνες θα σηκώσουν και πάλι το βάρος της οικονομικής κρίσης, όμως δεν μπορούν πλέον να ξεγελαστούν. Αυτή τη φορά έχει συντελεστεί η κοινωνική ανατροπή που θέλει τους πολίτες να επαγρυπνούν, να διεκδικούν και να συμμετέχουν στη διαμόρφωση των αποφάσεων. Το ζητούμενο είναι η ποιότητα ζωής, η διαφάνεια, η δικαιοσύνη, η δημόσια υγεία, η ΠΑΙΔΕΙΑ για όλους όσους ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα του 2010. Η Ελληνική κοινωνία κατακτά βήμα προς βήμα τους στόχους αυτούς και μεταλλάσσεται σε μια σύγχρονη Ευρωπαϊκή κοινωνία.

ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ.